Το ενδιαφέρον μας για τα Σώματα Ασφαλείας είναι πάντα δεδομένο. Γνώμη μας ωστόσο είναι πως αυτά παραμένουν υποβαθμισμένα και κάποιες κρίσιμες λειτουργίες τους παραμένουν στην σκιά. Ειδικά κατά την διάρκεια διακυβέρνησης της χώρας από την προηγούμενη κυβέρνηση, η υποβάθμιση των μάχμων υπηρεσιών της ΕΛ.ΑΣ, άρα και της ΔΑΕ, υπήρξε συνειδητή επιλογή. Δύο από τις πλέον ευαίσθητες υπηρεσίες της ΕΛ.ΑΣ είναι οι Διευθύνσεις Αστυνομικών Επιχειρήσεων Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Στις παρακάτω γραμμές θα επιχειρήσουμε μια συνοπτική παρουσίαση της ΔΑΕ και θα καταθέσουμε προτάσεις για την αναβάθμιση της.
Λίγα λόγια για την ΔΑΕ
Η διεύθυνση αποτελεί τον πλέον επίλεκτο επιχειρησιακό βραχίονα των Γενικών Αστυνομικών Διευθύνσεων Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Στεγάζει υπό την επιχειρησιακή της στέγη τις πλέον μάχιμες και στρατιωτικοποιημένες υπηρεσίες της ΕΛ.ΑΣ όπως την Υποδιεύθυνση Αποκατάστασης Τάξης ( Υ.Α.Τ) και την Υποδιεύθυνση Μέτρων Τάξης ( Υ.ΜΕ.Τ). Στην ΔΑΕ Θεσσαλονίκης υπάγεται ή τουλάχιστον υπάγονταν έως το 2104 ακόμη το Τμήμα Πεζών Περιπολιών. Το προσωπικό της ΔΑΕ αναπτύσσεται συχνά στην επαρχία καθώς οι Γενικές Περιφερειακές Αστυνομικές Διευθύνσεις της επαρχίας στερούνται ανάλογων υπηρεσιών. Δεν θα ήταν λοιπόν υπερβολή να χαρακτηρίσουμε της ΔΑΕ ως την στρατηγική εφεδρεία της αστυνομίας. Σε γενικές γραμμές η ΔΑΕ ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στην αποστολή της, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ευρύτερα περιθώρια βελτίωσης.
Προτεινόμενο επιχειρησιακό δόγμα
Προκειμένου να κατατεθούν οι όποιες προτάσεις για την αναβάθμιση της ΔΑΕ πρέπει προηγουμένως να αποκρυσταλλωθεί το επιχειρησιακό δόγμα της αστυνομίας. Άποψη μας είναι πως η αστυνομία και τα Σώματα Ασφαλείας γενικά πρέπει να στρατιωτικοποιηθούν περαιτέρω ώστε να εξασφαλιστεί η ορθότερη και ας μας επιτραπεί η έκφραση στιβαρότερη λειτουργία τους. Ξεκαθαρίζουμε πως για εμάς τα σώματα ασφαλείας δεν πρέπει να έχουν μόνο το ρόλο της προστασίας του πολίτη από το έγκλημα αλλά πρέπει να αναλάβουν ευρύτερους ρόλους και αποστολές στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της αποτρεπτικής ισχύος της χώρας σε πολλαπλά σενάρια δράσης, από αντιμετώπιση ασύμμετρων απειλών έως και συμμετοχή στην πολεμική προσπάθεια των Ε.Δ. Η στρατιωτικοποίηση λοιπόν αποτελεί ουσιαστικό μονόδρομο, χωρίς αυτό να θέτει σε κίνδυνο τις πολιτικές ελευθερίες του πολίτη όπως πολλοί θα σπεύσουν να πουν.
Ειρηνική καθημερινότητα
Αρχίζοντας με τους προτάσεις, θα εστιάσουμε αρχικά στην ικανότητα τους ΔΑΕ να διαχειρίζεται τους παρούσες καταστάσεις στην οποίες εμπλέκεται καθημερινά. Πέραν την απαίτησης για αριθμητική ενίσχυση, βελτίωσης χρήζουν και τα χρησιμοποιούμενα μέσα. Είναι καιρός το δόγμα δράσης και ο εξοπλισμός τους ΔΑΕ να ξεφύγει από την σημερινή τυπική εικόνα και να εμπλουτιστεί με νέα μέσα και τακτικές αντιμετώπισης οχλοκρατικών καταστάσεων.
Καταρχήν είναι καιρός η ΕΛ.ΑΣ να αποκτήσει πραγματικά σύγχρονα μέσα αντιμετώπισης οχλοκρατικών καταστάσεων τους οχήματα ρίψης νερού( βήμα το οποίο έχει ήδη γίνει με την απόκτηση οχημάτων RCU-6000 και Mercedes-Benz 711D, απλώς απαιτείται τόσο η αριθμητική ενίσχυση του στόλου των οχημάτων και η συστηματικότερη ανάπτυξη και εμπλοκή τους στην αστυνομική καθημερινότητα ). Γενικά η χρήση νερού τους διαδηλώσεις που καταλήγουν σε επεισόδια πρέπει να είναι εκτεταμένη καθώς είναι ευρέως αποδεκτό πως η ρίψη νερού είναι σαφώς το πλέον ήπιο μέσο στην αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων, ελαχιστοποιώντας το ενδεχόμενο τραυματισμών ενώ παράλληλα διατηρεί την αποτελεσματικότητα του.
Έπειτα θα πρέπει η ΔΑΕ να προμηθευτεί ( αν δεν το έχει ήδη κάνει ) μέσα τα οποία επιτρέπουν την σημειακή προσβολή και εξουδετέρωση του στόχου, ώστε να πάψουν οι κατηγορίες για την γενικευμένη χρήση δακρυγόνων, τα οποία είναι αλήθεια πως πλήττουν φορές και άσχετους με τους ταραξίες διαδηλωτές. Τα βελγικό F 303 τους FN Herstal καθώς και το Γαλλικό Flashball προτείνονται ενδεικτικά. Βέβαια ανάλογη χρησιμότητα έχουν και οι απλοί μαρκαδόροι paintball, τους έχει αποδειχτεί από τη χρήση τους από την τουρκική αστυνομία, καθώς και οι σφαίρες από καουτσούκ εκτοξευόμενες από τυπικά λειόκανα όπλα. Πρέπει κάθε διμοιρία τους Υ.Α.Τ να διαθέτει τουλάχιστον 2 λειόκανα όπλα, ενώ σε επίπεδο Τμήματος Αποκατάστασης Τάξης θα έπρεπε ίσως να δημιουργηθεί Διμοιρία Υποστηρίξεως που θα διαθέτει τον βαρύτερο εξοπλισμό. Σημειώνεται εδώ πως στα χέρια των ανδρών τους ΕΚΑΜ έχει ήδη παρατηρηθεί η χρήση του MR 35 Punch τους Manurhin.
Θα έπρεπε τους να αποκτήσει η ΔΑΕ μια ταχυκίνητη δύναμη ταχείας επέμβασης σε περίπτωση διάπραξης εγκλημάτων όχλου. Η δύναμη αυτή υπήρχε, και δεν ήταν άλλη από την ομάδα Δ.ΕΛ.Τ.Α, μόνο που η τελευταία υπάγονταν στην δύναμη της Άμεσης Δράσης, εκτελώντας ευρύτερο αστυνομικό έργο. Γνώμη μας είναι πως θα πρέπει να σχηματιστεί μια νέα ομάδα στα πλαίσια τους ΔΑΕ υπό τον ενδεικτικό τίτλο “Δύναμη Ταχείας Επέμβασης”. Το σχήμα δράσης θα είναι παρόμοιο με την ΔΕΛΤΑ μόνο που ως μέσα μεταφοράς πρέπει να επιλεγούν αυτή την φορά μοτοσυκλέτες τύπου enduro και οχήματα ATV (κοινώς “γουρούνες” ) που επιτρέπουν την με μεγαλύτερη ασφάλεια μεταφορά ανδρών, οι οποίοι δύνανται να φέρουν βαρύτερο εξοπλισμό ( π.χ ασπίδα ο οπίσθιος αναβάτης ).
Ταπεινή μας γνώμη είναι πως για την κάλυψη του αστικού συγκροτήματος Αθηνών απαιτούνται τουλάχιστον 16 25-μελείς ομάδες “Δ.Τ.Ε” επί μοτοσυκλετών τύπου enduro, οι οποίες θα δρουν σαν δύναμη άμεσης επέμβασης, προλαμβάνοντας την εκδήλωση οχλοκρατικών καταστάσεων ή καταστέλλοντας τους άμα την ενάρξει τους. Η “Δ.Τ.Ε” με τους ATV θα πρέπει να αριθμεί τουλάχιστον 8 25-μελείς ομάδες και θα δρα όταν τα επεισόδια θα έχουν λάβει εκτεταμένη/γενικευμένη μορφή. Επίσης ο εφοδιασμός της “Δ.Τ.Ε” με υπερελαφρά οχήματα της κατηγορίας του Polaris MRZR για την μεταφορά τετραμελών πληρωμάτων για επέμβαση σε οχλοκρατικές καταστάσεις θα ήταν ενδιαφέρουσα ιδέα, κάτι που έχει επιδειχθεί και σε ξένα αστυνομικά σώματα. Θα μπορούσε να εξεταστεί η δημιουργία 24-μελών ομάδων με 6 τέτοια οχήματα/ομάδα για τις ανάγκες της ΔΑΕ.
Ανάλογη πρέπει να είναι η προσέγγιση και στο πολεοδομικό συγκρότημα Θεσσαλονίκης όπου απαιτούνται τουλάχιστον 8 25-μελείς ομάδες “Δ.Τ.Ε” εφοδιασμένες με μοτοσυκλέτες enduro και 4 25-μελείς ομάδες με ATV.
Εκτός αυτών σκόπιμη θα ήταν η μελέτη εξοπλισμού τους ΔΑΕ με τεθωρακισμένα οχήματα εσωτερικής ασφαλείας ( Internal Security Vehicles ). Τα οχήματα αυτά θα ήταν χρήσιμα και στον ρόλο τους μεταφοράς ομάδων τους Υ.Α.Τ ή τους Υ.ΜΕ.Τ, όσο και σε αυτόν τους ανάληψης στρατιωτικών αποστολών. Για αυτό το τελευταίο τους θα μιλήσουμε παρακάτω. Για να μείνουμε επί του παρόντος επί τους εκτέλεσης των καθημερινών αποστολών τους ΔΑΕ, θα μπορούσε π.χ η ΕΛΒΟ να σχεδιάσει ένα παρόμοιο όχημα βασισμένο στο MS240/290, εξοπλισμένο με εκτοξευτές δακρυγόνων βομβίδων, κλειστό κύκλωμα καταγραφής καμερών CCTV, σειρήνα και φάρο. Η τουρκική αμυντική βιομηχανία έχει ήδη παρουσιάσει μια παρόμοια ειδικοποιημένη έκδοση του Akrep, το οποίο βασίζεται στη σειρά οχημάτων Land Rover Defender. Σε αυτό το πλαίσιο κινείται και η πρόταση προμήθειας οχημάτων τους κατηγορίας των MRAP, τα οποία μπορούν να προσφέρουν ενταγμένα τους κόλπους τους ΔΑΕ ποικιλοτρόπως, από απλή μεταφορά ομάδων τους Υ.Α.Τ σε περίπτωση επεισοδίων, έως της αντιμετώπισης ασύμμετρων απειλών.
Αριθμός από τα υπό προμήθεια τεθωρακισμένα οχήματα θα πρέπει να φέρουν συλλογές στησίματος φραγμών ενώ άλλα λεπίδες απομάκρυνσης εμποδίων. Γενικά η χρήση φραγμών ενδείκνυται καθώς απελευθερώνουν προσωπικό και προσφέρουν εκείνη την οικονομία δυνάμεων που απαιτείται ώστε να μπορεί η κύρια δύναμη τους αστυνομίας να εκτελέσει κυκλωτικούς ελιγμούς κατά του σώματος των ταραξιών.
Τα υπό προμήθεια τεθωρακισμένα οχήματα θα πρέπει να ενταχθούν σε μια υποδιεύθυνση τους κόλπους τους ΔΑΕ στα πρότυπα τους παλιάς “Υποδιεύθυνσης Μηχανοκίνητων Μέσων” που θα διαθέτει “Τμήματα Μηχανοκίνητων Μέσων”.
Άλλη μια σκέψη είναι η δημιουργία τους κόλπους τους ΔΑΕ Τμήματος Έφιππης Αστυνομίας. Επειδή το τελευταίο ακούγεται παράδοξο πρέπει να υπάρχει η κατάλληλη επεξήγηση/τεκμηρίωση. Προηγμένες αστυνομίες χρησιμοποιούν έφιππα τμήματα για έλεγχο πλήθους. Αυτό οφείλεται στην αποτρεπτική εικόνα που προβάλει το ζώο(άλογο )το οποίο έχει αποδειχτεί πως αφαιρεί κάθε σκέψη πρόκλησης επεισοδίων εκ μέρους ταραχοποιών στοιχείων. Ακόμα τους και στην περίπτωση που τα επεισόδια ξεκινήσουν είναι σχετικά εύκολο για ένα έφιππο τμήμα να τα ελέγξει ακόμα και εκτελώντας επέλαση κατά του πλήθους των ταραξιών και διαλύοντας το, κάτι που βέβαια γίνεται σπάνια. Βέβαια το άλογο και ο αναβάτης είναι σε κάποιες περιπτώσεις ευάλωτοι σε καταστάσεις σαν και αυτές που συναντώνται σε επεισόδια σαν και αυτά που έχουμε συνηθίσει στην Ελλάδα( π.χ εκτεταμένη χρήση βομβών μολότοφ εκ μέρους των ταραξιών ) αλλά αυτό είναι κάτι που αντιμετωπίζεται με την κατάλληλη χρήση μεθόδων και μέσων την κατάλληλη στιγμή. Άλλωστε τα έφιππα τμήματα δεν θα δρουν μόνα τους αλλά σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα τμήματα και μέσα τους ΔΑΕ.
Άλλο ένα βήμα οργανωτικού χαρακτήρα θα ήταν η οργάνωση στα πλαίσια τους ΔΑΕ, Υποδιεύθυνσης Αστυνομικών Επιχειρήσεων με υφιστάμενα Τμήματα Αστυνομικών Επιχειρήσεων, ανάλογων αυτών που υπάρχουν εδώ και χρόνια στην Κρήτη και που ιδρύθηκε πρόσφατα στην Δυτική Αττική. Τα Τμήματα αυτά θα μπορούσαν να διεξάγουν πολύπλευρο αστυνομικό έργο, οργανώνοντας περιπόλους δράσης επί ημι-θωρακισμένων οχημάτων SUV, ελέγχοντας εκτεταμένες περιοχές και ενισχύοντας επικουρικά τους διμοιρίες τους Υ.Α.Τ και τους Υ.ΜΕ.Τ, με τον ανάλογο φυσικά εξοπλισμό, σε περίπτωση ανάγκης. Η όλη πρόταση έχει να κάνει με την δημιουργία μια αστυνομικής δύναμης που θα προσφέρει την απαιτούμενη μάζα για την διενέργεια ευρέων αστυνομικών/παραστρατιωτικών επιχειρήσεων σε αστικό, ημι-υπαίθριο και υπαίθριο περιβάλλον.
Στρατιωτικές αποστολές
Περνώντας στο κομμάτι της συμμετοχής της ΔΑΕ σε πιο στρατιωτικής φύσεως αποστολές, οφείλουμε να κάνουμε κάποιες παρατηρήσεις. Καταρχήν η ΔΑΕ, εξ όσων είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε και να μεταφέρουμε, μετέχει ήδη ενεργά στην αμυντική διάταξη των ενόπλων δυνάμεων, συνεπώς οι όποιες ενστάσεις αναφορικά με την συστηματικότερη εμπλοκή της είναι άνευ ουσιαστικού περιεχομένου. Εκείνο που απαιτείται είναι η ενίσχυση της με μέσα, υλικά, προσωπικό και εκπαίδευση ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί με μεγαλύτερο βαθμό επιτυχίας στα καθήκοντα της.
Οι αποστολές που μπορούμε να υποθέσουμε πως εμπλέκεται η ΔΑΕ είναι η εμπλοκή σε αντι-ανταρτικές επιχειρήσεις, επιχειρήσεις εξουδετέρωσης αεροπρογεφυρωμάτων και γενικότερη συμβολή στην εθνική άμυνα. Ειδικά για τον ευαίσθητο χώρο της Θράκης, η εμπλοκή της ΔΑΕ μπορεί να αποβεί καθοριστικής σημασίας για την εξέλιξη του αγώνα, καθώς το προσωπικό της είναι δυνατόν να συνεισφέρει δυσανάλογα του αριθμητικού της μεγέθους λόγω της αμιγώς επαγγελματικής και συνειδητοποιημένης φυσιογνωμίας της διεύθυνσης, που την διαφοροποιεί σημαντικά από τις τυπικές μονάδες του Ε.Σ με την παρουσία κληρωτών στις τάξεις του. Και αυτό σε πλήθος τακτικών καταστάσεων, που ξεκινούν από τον έλεγχο πλήθους και φθάνουν έως την ανοικτή πολεμική σύγκρουση. Με δεδομένη την χρησιμότητα της ΔΑΕ, αλλά και της ανάγκης για την κάλυψη των μεγάλων αστικών κέντρων, θα έπρεπε ίσως και οι Γενικές Περιφερειακές Αστυνομικές Διευθύνσεις της επαρχίας ή τουλάχιστον αυτές της παραμεθορίου, να αποκτήσουν ανάλογες διευθύνσεις, ώστε να συνδράμουν/απελευθερώσουν τις κεντρικές ΔΑΕ από το άγχος της κάλυψης της επαρχίας. Και αυτό διότι ασύμμετρες/υβριδικές απειλές εθνικού χαρακτήρα, παρατηρούνται πλέον και στην Ζώνη Ευθύνης των υφιστάμενων ΔΑΕ στα μεγάλα πολεοδομικά συγκροτήματα της χώρας, με αποτέλεσμα να μην είναι εύκολη η μετακίνηση των κεντρικών ΔΑΕ εκτός της Ζ.Ε τους.
Τα υπό πρόταση Τμήματα Αστυνομικών Επιχειρήσεων καλό θα είναι να διαδοθούν και στην επαρχία, υπό τις υπό πρόταση ΔΑΕ, καθώς είναι δυνατόν να επιτελέσουν κρίσιμο ρόλο στην εκτέλεση παραστρατιωτικών αποστολών, δρώντας στην ουσία σαν επίλεκτο “ελαφρύ” πεζικό.
Βέβαια ανάλογη πρέπει να είναι η επένδυση σε υλικό και μέσα. Ο εφοδιασμός της ΔΑΕ με τυφέκια εφόδου/μάχης, οπλοπολυβόλα/ελαφρά πολυβόλα, πολυβόλα, βομβιδοβόλα/πολυβομβιδοβόλα, όπλα ελεύθερου σκοπευτή, αντιαρματικά και όλμους δεν θα πρέπει να θεωρείται μαξιμαλισμός αλλά απολύτως απαραίτητος οπλισμός με βάση το προφίλ αποστολών της. Εξίσου σημαντική είναι η απόκτηση τροχοφόρων τεθωρακισμένων οχημάτων, τόσο κλασικού τύπου, όσο και της κατηγορίας MRAP. Οχήματα των κατηγοριών-με ανάλογη «κλιμάκωση» δυνατοτήτων – των Γαλλικών PVP, VBL, VBR, των Αυστριακών Pandur, των Γερμανικών TM-170, των ελληνικών HOPLITE της EODH ή άλλων ανάλογων είναι απαραίτητα για πλειάδα ρόλων και αποστολών( αναγνώριση, συνοδεία, επιτήρηση περιμέτρου, ελαφρά επίθεση, μεταφορά στοιχείων εφόδου, δράση ως τυπικό μηχανοποιημένο πεζικό) ενώ ευχής έργο θα ήταν η προμήθεια τόσο φορητών/στατικών όσο και εποχούμενων ραντάρ επιτήρησης εδάφους και θερμικών καμερών.
Σημαντική κρίνεται και η δυνατότητα αερομεταφοράς τμημάτων της ΔΑΕ, απαραίτητη όμως κρίνεται η ενίσχυση του εναέριου στόλου της ΕΛ.ΑΣ με ελικόπτερα της κατηγορίας του Super Puma και Panther, καθώς ο υπάρχον στόλος των Bo-105/EC-135 και μικρός είναι και περιορίζεται σε αποστολές επιτήρησης και ελέγχου.
Βέβαια προϋπόθεση για τα παραπάνω είναι η παροχή κατάλληλης στρατιωτικής εκπαίδευσης στα στελέχη της ΔΑΕ. Γνώμη μας είναι πως τα τελευταία, ειδικά αυτά της Υ.Α.Τ, πρέπει να περνούν το σχολείο καταδρομών του ΚΕΑΠ καθώς και άλλα σχολεία των Ε.Δ που πέραν των γνώσεων που θα τους προσφέρουν θα τους βοηθήσουν να αναπτύξουν το κατάλληλο πνεύμα ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στην αποστολή τους. Ξαναλέμε πως απαραίτητη κρίνεται η αριθμητική ενίσχυση σε προσωπικό ώστε να είναι σε θέση να παρατεθεί σχετικά μεγάλος αριθμός προσωπικού, καθώς είναι βέβαιο πως η ενεργητικότερη εμπλοκή σε ανάλογες επιχειρήσεις εν καιρώ έντασης, κρίσης ή σύγκρουσης θα επιφέρει απώλειες στις τάξεις της ΔΑΕ και θα διασπείρει τις δυνάμεις της τελευταίας.
Επίλογος
Γενικά επιθυμία μας είναι η μετεξέλιξη των Σωμάτων Ασφαλείας σε οργανισμούς, που πέραν την αυτονόητης αποστολής τους της προστασίας του πολίτη, θα αποτελούν και μέρος του ολιστικού μηχανισμού άμυνας και ασφάλειας που έχουμε προτείνει κατά καιρούς. Και αυτό γιατί η διάκριση ανάμεσα στους σχετικούς τομείς είναι πλέον ολοένα και πιο δυσδιάκριτη και καθιστά το παρόν μοντέλο οργάνωσης και δράσης του κρατικού μηχανισμού παρωχημένο. Απαιτείται ο διαρκής εκσυγχρονισμός και προσαρμογή των υπηρεσιών άμυνας και ασφάλειας του ελληνικού κράτους ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τις απειλές που ανακύπτουν. Θεωρούμε πως η ενίσχυση της ΔΑΕ με βάση όσα αναφέρθηκαν παραπάνω αποτελεί ένα βήμα προς την σωστή κατεύθυνση. Εκείνο που απομένει είναι η επίδειξη διορατικότητας και η αποφασιστικότητας εκ μέρους της ηγεσίας, φυσικής και πολιτικής, ώστε να εξασφαλιστεί η αναβάθμιση της ΔΑΕ και των σωμάτων ασφαλείας συνολικά προκειμένου να γίνουν πράξη τα δέοντα.
