Κωνσταντίνος Τόλιας
Εισαγωγή
Στο προηγούμενο άρθρο μας είχαμε ασχοληθεί με τις εξοπλιστικές προτεραιότητες του ελληνικού Πεζικού και είχαμε καταλήξει πως το τελευταίο έχει ανάγκη γενναίων επενδύσεων σε εξοπλιστικό επίπεδο προκειμένου να υπηρετήσει με αξιώσεις την αποστολή του. Είναι αλήθεια πως οι προτάσεις μας μόνο φθηνές δεν μπορούν να χαρακτηριστούν. Από την άλλη όμως είναι γεγονός πως η χρόνια εγκατάλειψη του στρατεύματος στην τύχη του, έχει συσσωρεύσει τεράστιες ανάγκες, οι οποίες απαιτούν την δέσμευση μεγάλων χρηματικών ποσών προκειμένου να καλυφθούν, όπως αναφέρθηκε και στα σχόλια των αναγνωστών μας. Επί την ευκαιρία να ευχαριστούμε τους τελευταίους για την ανταπόκριση στο άρθρο μας, τις παρατηρήσεις τους και την κατάθεση των προτάσεων τους.
Στο σημερινό άρθρο θα ασχοληθούμε με ένα άλλο Όπλο Ελιγμού, το όπλο των Τεθωρακισμένων, κατατέθοντας τις προτάσεις μας για την εξοπλιστική του αναβάθμιση.
Αρχική προσέγγιση
Είναι αλήθεια πως το Όπλο των ΤΘ βρίσκονταν πάντοτε σε καλύτερο επίπεδο από αυτό του ΠΖ. Το Όπλο μεταπολεμικά, είχε αξιοποιήσει την “άχλυ” του «επιλέκτου» που το συνόδευε, ως ιστορική συνέχεια του Ιππικού και πάνω σε αυτό είχε δομήσει μια εικόνα συνολικής ανωτερότητας, κάτι που αντανακλάται και στο εξοπλιστικό επίπεδο. Αν και το φιλόδοξο πρόγραμμα που είχε εκπονηθεί στα μέσα με τέλη της δεκαετίας του 1990 δεν υλοποιήθηκε συνολικά, είναι αλήθεια πως έγιναν πολλά, που αναβάθμισαν το Όπλο και του επέτρεψαν να είναι σε θέση να υπηρετήσει την αποστολή του με αξιώσεις. Οι τεθωρακισμένες μονάδες και σχηματισμοί αποτελούν την “αιχμή του δόρατος” του ΕΣ, συνιστώντας την βασική δύναμη αποτροπής του. Από την άλλη, η χρόνια εγκατάλειψη των Ενόπλων Δυνάμεων, συνέπεια πολιτικών επιλογών και κοινωνικών προτεραιοτήτων, δημιούργησε σημαντικά κενά ακόμα και στο επίπεδο της υποστήριξης του υφιστάμενου υλικού, κάτι που φυσικά άγγιξε και το Όπλο των ΤΘ με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα της χρόνιας απουσίας ουσιαστικής μέριμνας για τον επαρκή εφοδιασμό με πυρομαχικά των αρμάτων μάχης. Η εγκληματική αυτή κατάσταση, είναι ενδεικτική της χαμηλής προτεραιότητας που απολάμβανε η Εθνική Άμυνα στην συνείδηση του πολιτικού συστήματος αλλά και της ίδιας της κοινωνίας, που απαξίωνε εν μέρει τις σημαντικότατες επενδύσεις που είχαν γίνει όλα τα προηγούμενα χρόνια, τις οποίες η ίδια είχε πληρώσει από την τσέπη της. Επειδή όμως οι ανάγκες παραμένουν, ας δούμε κάποιες από τις κινήσεις που θα μπορούσαν να γίνουν στην κατεύθυνση της εξοπλιστικής αναβάθμισης των Τεθωρακισμένων.
Απόκτηση νέων αρμάτων μάχης
Σήμερα ο ΕΣ παρατάσει συνολικά 353 άρματα μάχης με πυροβόλο των 120 χλστ και πιο συγκεκριμένα 170 LEOPARD-2HEL και 183 LEOPARD-2A4. Ο αριθμός αυτός κρίνεται σχετικά μικρός και είναι σκόπιμο να αυξηθεί. Ένα πρόγραμμα εν συνεχείας συμπαραγωγής αρμάτων LEOPARD-2 , στην νέα τους έκδοση LEOPARD-2A7V, εκτιμάται πως θα κάλυπτε τις ανάγκες εφοδιασμού, τουλάχιστον του συνόλου των ΕΜΑ των ΤΘΤ, δημιουργώντας ομοιογενή σύνολα. Για του λόγου του αληθές, ο αρχικός σχεδιασμός του ΕΣ την δεκαετία του ’90, προέβλεπε την προμήθεια σε πρώτη φάση 248(από 260 αρχικά) Νέων Αρμάτων Μάχης που θα συμπληρώνονταν σε δεύτερη φάση από άλλα 170 προκειμένου να εφοδιαστούν πλήρως οι 5 τότε ΤΘΤ. Ας μας επιτραπεί εδώ η παρατήρηση πως ο σημερινός αριθμός των 4 Τεθωρακισμένων Ταξιαρχιών κρίνεται ανεπίτρεπτα μικρός και χρήζει αναθεώρησης προς τα επάνω. Στόχος, κατά την ταπεινή μας γνώμη, πρέπει να είναι η ύπαρξη στον ηπειρωτικό χώρο 2 τεθωρακισμένων σχηματισμών επιπέδου μεραρχίας που θα έχουν ως υφιστάμενες 7-8 Τεθωρακισμένες Ταξιαρχίες –ό, τι ακριβώς προέβλεπε ο τότε σχεδιασμός του ΕΣ!!! Αναθεώρηση επίσης χρήζει και ο αριθμός των αρμάτων μάχης ανά ΕΜΑ. Ο σημερινός αριθμός των 41 αρμάτων είναι απαράδεκτα μικρός και δεν παρέχει επαρκή δύναμη κρούσης με ικανότητα απορρόφησης απωλειών και διατήρηση της επιθετικής ορμής. Προτείνεται είτε ο εφοδιασμός κάθε ΕΜΑ με τέταρτη ΊΜΑ, ώστε ο συνολικός αριθμός αρμάτων να ανέλθει στα 54 άρματα ανά ΕΜΑ, είτε η προικοδότηση κάθε Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας με τρίτη ΕΜΑ. Όλα αυτά θέτουν ασφαλώς νέες απαιτήσεις εφοδιασμού των μονάδων με άρματα, κάτι που αυξάνει το κόστος απόκτησης, το οποίο ωστόσο είναι ανεκτό αν συνδυαστεί με ένα έξυπνο πρόγραμμα συμπαραγωγής σε βάθος, κάτι που εκτός των άλλων θα επιφέρει σημαντικά οφέλη για την ελληνική βιομηχανία και οικονομία.
Αναζήτηση μεταχειρισμένων αρμάτων τρίτης γενιάς
Η κίνηση αυτή προτείνεται ως συμπληρωματική της προμήθειας νέων αρμάτων μάχης, με στόχο τον εξοπλισμό των ΕΜΑ των Μ/Κ σχηματισμών. Δυστυχώς οι προοπτικές προς αυτήν την κατεύθυνση δεν είναι ευοίωνες. Οι σχετικές πηγές εφοδιασμού, έχουν μάλλον στερέψει και ο πόλεμος στην Ουκρανία θα δεσμεύσει τα όποια αποθέματα των χωρών της Δύσης προς ενίσχυση του ουκρανικού στρατού. Δυστυχώς όταν “έβρεχε” μεταχειρισμένα LEOPARD-2 ο Ελληνικός Στρατός “κρατούσε ομπρέλα”. Παρόλα αυτά πρέπει να αναζητηθούν και να αξιοποιηθούν οι όποιες ευκαιρίες παρουσιάζονται, αν και οφείλουμε να ομολογήσουμε πως τα περιθώρια απόκτησης μεταχειρισμένων αρμάτων τρίτης γενιάς έχουν στενέψει.
Συμμετοχή σε μελλοντικά κοινά προγράμματα απόκτησης αρμάτων νέας γενιάς
Ο πρόσφατος πόλεμος στην Ουκρανία φαίνεται πως αφύπνισε τις για δεκαετίες αποκοιμισμένες δυτικές χώρες και τις έθεσε ενώπιον ιστορικών αποφάσεων σε ό, τι έχει να κάνει με τον επανεξοπλισμό τους. Μια σειρά από προγράμματα ανάπτυξης νέων οπλικών συστημάτων έχουν αρχίσει ήδη να κάνουν την εμφάνιση τους, με ακόμα περισσότερα να αναμένεται να παρουσιαστούν στο άμεσο μέλλον. Οι ΕΕΔ και ο ΕΣ ειδικότερα οφείλει να εκμεταλλευτεί αυτή τη συγκυρία και να μετέχουν σε κοινά προγράμματα ανάπτυξης οπλικών συστημάτων. Όσον αφορά το Όπλο των ΤΘ θα πρέπει να τεθούν από τώρα οι σχετικοί στόχοι εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης, με την απόκτηση ενός νέου άρματος μάχης να αποτελεί την κορωνίδα των σχετικών προγραμμάτων. Η εμφάνιση του νέους άρματος μάχης KF51 Panther θα μπορούσε ενδεχομένως να αποτελέσει τη βάση ανάπτυξης ενός κοινού ευρωπαϊκού άρματος μάχης. Ο ΕΣ και το Όπλο των ΤΘ πιο συγκεκριμένα θα μπορούσαν να μετέχουν από τώρα στο σχετικό πρόγραμμα, εξασφαλίζοντας την απόκτηση ενός ισχυρού και προηγμένου άρματος και μεγάλα οφέλη και σε βιομηχανικό-τεχνολογικό-οικονομικό επίπεδο. Εκτιμάται πως η απόκτηση σε βάθος χρόνου 216 αρμάτων για τον επιλεκτικό εξοπλισμό δύο ΤΘΤ αποτελεί εφικτό στόχο έως το 2035.
Εκσυγχρονισμός υφιστάμενου αρματικού δυναμικού
Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία καταδεικνύουν περίτρανα την αναγκαιότητα τήρησης μεγάλων και ισχυρών τεθωρακισμένων δυνάμεων. Η φονικότητα και η καταστρεπτικότητα των σημερινών οπλικών συστημάτων, σε συνδυασμό με την προοπτική εμπλοκής σε συμβατικές επιχειρήσεις υψηλής έντασης και έκτασης και μεγάλης χρονικής διάρκειας, διαλύουν τα μυθεύματα που καλλιεργήθηκαν συστηματικά από την δεκαετία του 1990 κι έπειτα περί “μικρότερων και ελαφρύτερων στρατών με αυξημένη ευελιξία και ισχύ πυρός” που υποτίθεται πως θα κυριαρχούσαν στα πεδία μάχης του αύριο. Πλέον υπάρχει η τάση επιστροφής σε στρατούς της “βιομηχανικής περιόδου”, ήτοι ευάριθμων, με παραδοσιακά σχήματα οργάνωσης και εξοπλισμού, με αξιοποίηση προφανώς της σύγχρονης τεχνολογίας και βασισμένων στην παράθεση μεγάλου όγκου δυνάμεων και ισχυρής μάζας, ακρίβειας και βεληνεκούς πυρός. Στα πλαίσια αυτά, ο ΕΣ οφείλει να επανεξετάσει άμεσα εγκληματικές πρακτικές του παρελθόντος, όπως η καταστροφή παλιότερων μεν αλλά ακόμα αξιόμαχων οπλικών συστημάτων και να στραφεί στην ικανότητα παράθεσης μεγάλων αριθμών κύριου υλικού.
Είναι προφανές πως τα σύγχρονα μέσα τεχνολογίας αιχμής δεν επαρκούν αριθμητικά για την κάλυψη των αναγκών και πρέπει να συμπληρωθούν από ικανούς αριθμούς παλιότερων συστημάτων επιμελώς εκσυγχρονισμένων. Τόσο τα LEOPARD-1A5/1A5+, όσο και όσα M-60A3 TTS απομένουν σε υπηρεσία προσφέρονται για εφαρμογή προγραμμάτων εκσυγχρονισμού κεντρικό πυρήνα των οποίων αποτελεί η υιοθέτηση πυροβόλου υψηλής πίεσης των 120 χλστ. Παρά τα θρυλλούμενα, η τελευταία, στη βάση της τοποθέτησης πυροβόλου Rh120 L44, είναι εφικτή τεχνολογικά όπως αποδεικνύουν σχετικές μελέτες και δοκιμές, καθώς τα άρματα, κατά την αρχική τους αναβάθμιση(από 1A1A1 σε 1A5) υπέστησαν τις απαραίτητες τροποποιήσεις στον πύργο, με ενίσχυση των υποδοχών του λίκνου του πυροβόλου, ώστε να είναι εφικτή σε δεύτερη φάση η τοποθέτηση πυροβόλου υψηλής πίεσης των 120 χλστ στα πρότυπα του LEOPARD-1A6.
Ασφαλώς θα απατηθεί αλλαγή και επαναπρογραμματισμός του ΣΕΠ EMES 18 και αντικατάσταση της παλιάς θερμικής κάμερας WBG-X με νέας τεχνολογίας ATTICA-GL. Επίσης η υιοθέτηση του WiSPR της INTRACOM στην τελευταία του έκδοση που ενσωματώνεται στο ΣΔΕ “ΗΝΙΟΧΟΣ”, θα επιτρέψει την ένταξη και των LEOPARD-1 σε ένα ολοκληρωμένο σύστημα C3I. Από ‘κει και πέρα παρεμβάσεις μπορούν να γίνουν τόσο στο συγκρότημα ισχύος του άρματος προς ενίσχυση της ευκινησίας του, όσο και στον τομεά της θωράκισης/προστασίας του. Ειδικά για την τελευταία εταιρείες όπως η EODH, που προσφέρει την συλλογή ASPIS ERA, μπορούν και πρέπει να μετέχουν στο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού, ενώ επιπλέον προστασία μπορεί να προσφέρει η τοποθέτηση δεκτών προειδοποίησης laser(LWR) που θα διασυνδέονται μέσω ενός κεντρικού Η/Υ με εκτοξευτές καπνογόνων βομβίδων. Πρόσθετη αύξηση της ισχύος πυρός και της προστασίας των αρμάτων από ομάδες «κυνηγών αρμάτων» μπορεί να παρασχεθεί με την τοποθέτηση κάποιου ελαφρού RWS, από τα πολλά που κυκλοφορούν στην αγορά, που μπορεί να φέρει βαρύ πολυβόλο M2HB των 12,7 χλστ.
Ανάλογες παρεμβάσεις μπορούν να λάβουν χώρα και στα M-60 όπως καταδεικνύει η εμπειρία παρουσίασης των προγραμμάτων εκσυγχρονισμού M-60-120S και M-60 Sabra.
Ασφαλώς μεγαλύτερη βαρύτητα πρέπει να δοθεί στον εκσυγχρονισμό των αρμάτων μάχης LEOPARD-2A4, τόσο αυτών που υπηρετούν ήδη στο οπλοστάσιο του ΕΣ, όσο και των όποιων μπορούν να εξασφαλιστούν από τη διεθνή αγορά.
Οι επιλογές είναι κατά βάση δύο: είτε η υιοθέτηση του προγράμματος εκσυγχρονισμού Leo-2 Revolution, είτε η επιλογή του σαφώς πιο φιλόδοξου που φέρνει τα άρματα στο επίπεδο LEOPARD-2A7V. Προτείνουμε το δεύτερο, τόσο για λόγους ανωτερότητας, όσο και για λόγους τυποποίησης.
Προμήθεια συστημάτων Ενεργητικής Προστασίας Αρμάτων Μάχης(APS)
Ένα ακόμη δίδαγμα από τις πρόσφατες πολεμικές συγκρούσεις με πιο χαρακτηριστική αυτή του πολέμου στην Ουκρανία, είναι η ολοένα και αυξανόμενη απειλή που συνιστούν για τα άρματα μάχης, τα Α/Τ νέας γενιάς. Πλέον καταδεικνύεται ως αδήριτη ανάγκη ο εφοδιασμός των αρμάτων μάχης με κάποιο σύστημα Ενεργητικής Προστασίας(APS). Στην ελληνική πραγματικότητα, κορυφαία προτεραιότητα είναι ο εφοδιασμός των αρμάτων “πρώτης γραμμής”, αυτών που ανήκουν στις ΤΘΤ, με κάποιο προηγμένο σύστημα APS, της κατηγορίας του AMAP-ADS το οποίο μπορεί να εξασφαλίσει αυξημένη επιβιωσιμότητα έναντι της απειλής που συνιστούν τα εχθρικά αντιαρματικά συστήματα. Ακόμη και έτσι πάντως, πρέπει να γίνει συνείδηση πως τα πλήματα είναι τελικά αναπόφευκτα, κάτι που καταδεικνύει την πρόβλεψη για τήρηση επαρκών εφεδρειών προς αντικατάσταση απωλειών μεταξύ των άλλων.
Προμήθεια νέων πυρομαχικών
Πέραν της ανάγκης για προμήθεια βελτιωμένου τύπου βλημάτων κινητικής(APFSDS) και χημικής(HEAT), επείγει πλέον και η προμήθεια βλημάτων Πολλαπλής Χρήσης(αντιαρματικών και κατά προσωπικού), όπως επίσης και βολιδοφόρων και βομβιδοφόρων βλημάτων για την αντιμετώπιση της οξυμένης απειλής των εχθρικών ομάδων πεζών/ελαφρά μηχανοποιημένων «κυνηγών αρμάτων». Εκείνο όμως που κυριολεκτικά θα απογείωνε τις δυνατότητες εμπλοκής εχθρικών στόχων από τα ελληνικά τεθωρακισμένα, θα ήταν η προμήθεια κατευθυνομένων με laser βλημάτων LAHAT, ισραηλινής προέλευσης, που προσφέρονται τόσο σε διαμέτρημα των 105 όσο και 120 χλστ. Προφανώς κάτι τέτοιο θα απαιτούσε είτε την τοποθέτηση κάποιου καταδείκτη laser στο άρμα, είτε τον «φωτισμό» του στόχου από κάποια εξωτερική πηγή(προωθημένο παρατηρητή, UAV, ελικόπτερο, άρμα μάχης με καταδείκτη laser). Μια λύση θα ήταν ο εφοδιασμός μερικών μόνο αρμάτων κάθε ΟΥΜΑ/ΙΜΑ/ΕΜΑ με καταδείκτη laser και η κατάδειξη στόχων για τα υπόλοιπα, δημιουργώντας έτσι αρματικές ομάδες “hunter-killer”.
Προμήθεια επίγειων και εναέριων drones(UGVs/UAVs)
Οι ρομποτικές πλατφόρμες κερδίζουν ολοένα και περισσότερο έδαφος στην εκτίμηση των σύγχρονων στρατιωτικών οργανισμών. Είναι καιρός και τα ελληνικά ΤΘ να ακολουθήσουν αυτόν τον δρόμο με την ανάπτυξη και υιοθετηση σε επίπεδο Μονάδος(Επιλαρχίας) και Υπομονάδος(Ίλης) σύγχρονων συστημάτων UGVs και UAVs για ποικιλία εφαρμογών. Σε αυτές θα μπορούν να περιλαμβάνονται η Ανίχνευση, η Ένοπλη Αναγνώριση, η Επιτήρηση, η Κρούση, η Υποστήριξη δια Πυρών, η Μεταφορά φορτίων και υλικών, , η αναμετάδοση Επικοινωνιών, αποστολές MEDEVAC, καθώς και ο Ναρκοπόλεμος και ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος. Προς αυτήν την κατεύθυνση θα μπορούσε να δραστηριοποηθεί και η ΕΑΒΙ, καθώς οι σχετικές τεχνολογίες είναι διαθέσιμες στο εμπόριο.
Απόκτηση σύγχρονων εκπαιδευτικών βοηθημάτων
Mεταδόθηκε προσφάτως η είδηση της προμήθειας σουηδικής προέλευσης σύγχρονων εκπαιδευτικών βοηθημάτων για ΤΘ, που επαυξάνουν κατά πολύ τις υφιστάμενες δυνατότητες και βελτιώνουν τις σχετικές ικανότητες στον τομέα. Θα τολμήσουμε να καταθέσουμε μια ρηξικέλευθη πρόταση, αυτήν της δημιουργίας ενός πραγματικά σύγχρονου Ηλεκτρονικού Πεδίου Εκπαίδευσης για ασκήσεις “διπλής ενεργείας” σε επίπεδο ΤΣ Λόχου/Ίλης αρχικά με προοπτική ενισχύσεως και αναβαθμίσεως μελλοντικά έως επιπέδου ΤΣ Τάγματος/Επιλαρχίας. Κάτι τέτοιο, που θα γίνονταν ασφαλώς επ‘ ωφελεία και των λοιπών Όπλων, εκτιμάται ότι θα απογείωνε κυριολεκτικά τις δυνατότητες εκπαίδευσης σε ρεαλιστικές συνθήκες του ΕΣ και κατ’ επέκταση το αξιόμαχο του.
Επίλογος
Οι προτάσεις μας είναι εντελώς ενδεικτικές και σαφώς δεν διεκδικούν ούτε τον τίτλο της πληρότητας, ούτε αυτού του αλάθητου. Ασφαλώς η αρμόδια Διεύθυνση Ιππικού-Τεθωρακισμένων έχει προβεί στην σύνταξη σχετικών μελετών, με στόχο την κάλυψη των εξοπλιστικών απαιτήσεων των ΤΘ και την άνοδο του επιπέδου του Όπλου. Εμείς περιοριζόμαστε να δηλώσουμε πως θα παρακολουθούμε τις σχετικές εξελίξεις στον τομέα και πως θα προσπαθήσουμε να ενημερώνουμε με σχετική επάρκεια τους αναγνώστες μας.