Γράφει ο Κωνσταντίνος Τσαγανάς-Τακαντζάς
Όπως έγινε πρόσφατα γνωστό, το ΓΕΣ, στα πλαίσια της συνεχιζόμενης προσπάθειας για την ενίσχυση του Στρατού Ξηράς, επιθυμεί την απόκτηση από τα αμερικανικά αποθέματα (με τη διαδικασία δωρεάν παραχώρησης ως πλεοναζόντων υλικών) 500 περίπου οχημάτων MRAP τύπου Cougar διαμόρφωσης 4×4 και 6×6, 500-600 οχημάτων Hummer (HMMWV) με αναβαθμισμένη θωράκιση καθώς και έναν αριθμό, περί τα 150, τεθωρακισμένων τακτικών οχημάτων 4×4 JLTV. Η προσπάθεια αυτή, εφόσον ευοδωθεί, θα αποδώσει ικανό αριθμό οχημάτων με ικανοποιητικά χαρακτηριστικά, χρήσιμων για πληθώρα αποστολών, τόσο στο πεδίο της μάχης όσο και σε ειρηνευτικές επιχειρήσεις.
Cougar
Τα Cougar ανήκουν σε μια κατηγορία οχημάτων που, κατά την εξεζητημένη αμερικανική τυποποίηση, χαρακτηρίζεται ως MRAP (Mine Resistant, Ambush Protected, ελληνιστί Ανθεκτικά σε Νάρκες, με Προστασία από Ενέδρες), την ευρεία υιοθέτηση της οποίας επέβαλαν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των επιχειρήσεων αντι-ανταρτοπολέμου στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν, όπου μια εκ των κυρίων απειλών που έπρεπε να αντιμετωπισθούν ήταν η εκτεταμένη χρήση ναρκών και αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών κατά των αμερικανικών και συμμαχικών δυνάμεων.
Κατά τα προηγούμενα χρόνια, τα οχήματα αυτά ήταν γνωστά ως MPV (Mine Protected Vehicles/Οχήματα με Αντιναρκική Προστασία) και στη δημιουργία και επιχειρησιακή αξιοποίησή τους τα πρωτεία κατείχε η Νότια Αφρική, με προεξάρχοντα τα θρυλικά πλέον Casspir και Buffel,καθώς και άλλα. Κοινό χαρακτηριστικό όλων είναι το κάτω μέρος του σκάφους που είναι μονοκόμματο σχήματος V ώστε να εκτρέπει τη δύναμη της έκρηξης μιας νάρκης πλευρικά και μακριά από το χώρο του πληρώματος και των επιβατών, εξασφαλίζοντας έτσι μεγαλύτερη επιβιωσιμότητα.
Η οικογένεια Cougar προέκυψε από επείγουσα απαίτηση του Σώματος Πεζοναυτών των ΗΠΑ, δεδομένων και των απωλειών που υφίσταντο κυρίως στο Ιράκ, όπου τα αθωράκιστα και ελαφρά θωρακισμένα οχήματά του, μεταξύ αυτών και τα HMMWV, αποτελούσαν εύκολους στόχους για ποικιλία όπλων, από αντιαρματικές χειροβομβίδες μέχρι RPG και όλο και πιο εξεζητημένους αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς (IED). Η ανάγκη για οχήματα του τύπου ήταν τόσο επιτακτική ώστε να χρησιμοποιηθούν επιχειρησιακά πριν καν ολοκληρωθούν οι απαραίτητες δοκιμές, πράγμα που έγινε μόνον μετά την ένταξη του Cougar στο πρόγραμμα MRAP. Οι Πεζοναύτες τυποποίησαν τα πρώτα Cougar ως HEV (Hardened Engineer Vehicle), ενώ όταν και ο Στρατός αποφάσισε να συμμετάσχει στο πρόγραμμα τα οχήματα ονομάστηκαν JERRV (Joint EOD Rapid Response Vehicle ή Joint Engineering Rapid Response Vehicle). Η τυποποίηση ως MRAP έγινε όταν αποφασίσθηκε η παραγγελία χιλιάδων οχημάτων καθαρά για πολιτικούς λόγους, που αφορούσαν τον κατευνασμό της κοινής γνώμης που είχε αναστατωθεί από την κατακόρυφη αύξηση των απωλειών προσωπικού. Ως όχημα, το Cougar ενσωμάτωσε τις πλέον σύγχρονες τεχνολογίες της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας, νέα σχεδίαση σκάφους και δομής, ενώ το μέγεθός του άφηνε μεγάλα περιθώρια περαιτέρω εξέλιξης, επιτρέποντας την υιοθέτηση των πλέον σύγχρονων θωρακίσεων και συστημάτων προστασίας.
Η σχεδίαση του οχήματος πραγματοποιήθηκε από μια μικρή ομάδα της εταιρίας Force Protection, Inc. υπό την ηγεσία Βρετανού απόστρατου αξιωματικού με βάση την προαναφερθείσα απαίτηση του USMC. Η Force Protection, Inc. επίσης ανέλαβε και την παραγωγή σε συνεργασία με την Spartan Motors. Τα σχεδιαστικά χαρακτηριστικά και τα υλικά κατασκευής του Cougar εξασφαλίζουν προστασία από ποικιλία απειλών, συμπεριλαμβανομένων πυρών ελαφρών όπλων, ναρκών και αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών (IED).
Διατίθεται σε δυο κύριες διαμορφώσεις, 4×4 (Cougar H) και 6×6 (Cougar HE), στις οποίες βασίζεται και μια μεγάλη ποικιλία εκδόσεων, ορισμένες εκ των οποίων έχουν αναπτυχθεί από τους χρήστες και όχι από τον κατασκευαστή. Εν προκειμένω, θα παρουσιασθούν οι βασικές εκδόσεις που υπηρετούν με τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις, από τα αποθέματα των οποίων θα προέλθουν και τα προς παραχώρηση στη χώρα μας οχήματα, και επιπλέον και άλλες που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Εκ κατασκευής, διαθέτει μια θυρίδα οροφής, επί της οποίας προσαρμόζεται ο τυχόν φερόμενος οπλισμός (προαιρετικά σε τηλεχειριζόμενο σταθμό), δυο πλευρικές θύρες και μια διαιρούμενη οπίσθια θύρα, θέση για εφεδρικό τροχό, υποδομή για τοποθέτηση σταθμών ασυρμάτου, δυο συστήματα κλιματισμού, ειδικά καθίσματα απορρόφησης ενέργειας με ζώνες ασφαλείας τεσσάρων σημείων και εξωτερικά τοποθετημένα κυτία αποθήκευσης υλικών.
| MRAP COUGAR ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ & ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ | ||
| Έκδοση | Cougar H 4×4 | Cougar HE 6×6 |
| Μήκος (μέτρα) | 5,91 | 7,08 |
| Πλάτος (μέτρα) | 2,74 (με τη ρεζέρβα) | 2,74 (με τη ρεζέρβα) |
| Ύψος (μέτρα) | 2,64 (με ασπίδιο 3,30) | 2,64 (με ασπίδιο 3,30) |
| Βάρος (κενό/μέγιστο), τόνοι | 14,5/17,2 | 17,2/22,2 |
| Ωφέλιμο φορτίο, τόνοι | 2,72 | 5,9 |
| Θωράκιση | κατά 12,7 χιλιοστών, περιμετρικά | κατά 12,7 χιλιοστών, περιμετρικά |
| Πλήρωμα+επιβάτες | 2+4 | 2+8 |
| Κινητήρας | Πετρελαίου Caterpillar C-7, 330 hp (243 kW) | Πετρελαίου Caterpillar C-7, 330 hp (243 kW) |
| Σύστημα μετάδοσης | Allison 3500SP, αυτόματο | Allison 3500SP, αυτόματο |
| Άξονας (πρόσθιος) | Marmon-Herrington MT-17 | Marmon-Herrington MT-17 |
| Άξονας (οπίσθιος/οι) | Marmon-Herrington R-17 | Marmon-Herrington R-17 |
| Ελαστικά | Michelin XZL 395/85 R20 | Michelin XZL 395/85 R20 |
| Ένθετα κύλισης Run-Flat | Hutchinson VFI | Hutchinson VFI |
| Σύστημα πέδησης | Αερόφρενα | Αερόφρενα |
| Ηλεκτρικό σύστημα | 24 V | 24 V |
| Εδαφική ανοχή | 41 εκατοστά | 41 εκατοστά |
| Μέγιστη ταχύτητα επί οδών | 105 χαω | 105 χαω |
| Αυτονομία (μέγιστη) | 966 χμ | 966 χμ |
| Μέγιστη κλίση εδάφους | 40/50 μοίρες (άνοδος/κάθοδος) | 40/50 μοίρες (άνοδος/κάθοδος) |
| Υδάτινο κώλυμα | 99 εκατοστά | 99 εκατοστά |
| Παρατηρήσεις: Στην αρχική του μορφή το όχημα φέρει συμπαγείς άξονες με ανάρτηση φύλλων σούστας, όπως ένα κοινό φορτηγό. Εκ των υστέρων υιοθετήθηκε ως αναβάθμιση το σύστημα ανεξάρτητης ανάρτησης σε κάθε τροχό ΤΑΚ-4 της Oshkosh με σπειροειδή ελατήρια. Παρέχει προστασία από έκρηξη 14 κιλών ΤΝΤ κάτω από κάθε τροχό και 7 κιλών ΤΝΤ κάτω από το σκάφος, με βάση επίσημα στοιχεία. Η βρετανική έκδοση Mastiff έχει μέγιστο βάρος 22,7 τόνων λόγω της πρόσθετης θωράκισης που δύναται να φέρει. | ||
Τα χαρακτηριστικά του οχήματος, και εφόσον φέρεται και ο κατά περίπτωση κατάλληλος εξοπλισμός, το καθιστούν κατάλληλο για αποστολές ασφαλείας, συνοδείας κινήσεων, αναγνώρισης/εξουδετέρωσης εκρηκτικών (EOR/EOD), διοίκησης και ελέγχου, επικοινωνιών και (υπό περιορισμούς) αναγνώρισης. Υπό προϋποθέσεις, δύναται να αναλάβει και άλλους ρόλους, αναφορά στους οποίους θα γίνει παρακάτω.
Από τα παραπάνω εύκολα προκύπτει το συμπέρασμα ότι το Cougar υπερέχει των εν χρήσει από τον ΕΣ Μ113Α1/Α2/G Α1 τόσο στην αντιναρκική όσο και στην αντιβαλλιστική προστασία. Ωστόσο, επ’ ουδενί δεν θα πρέπει να θεωρηθεί κατάλληλο για ανάληψη αποστολών που απαιτούν ένα τυπικό ΤΟΜΠ, γιατί απλούστατα δεν πρόκειται για ΤΟΜΠ. Ναι μεν φέρει – άκρως ικανοποιητική – θωράκιση, οπλισμό και έχει δυνατότητα μεταφοράς μιας ομάδας με πλήρη εξοπλισμό, αλλά δεν παύει να είναι ουσιαστικά ένα ειδικοποιημένο, θωρακισμένο λεωφορείο/φορτηγό. Ειδικά στον τομέα της ευκινησίας υστερεί δραματικά έναντι ειδικά σχεδιασμένων ΤΟΜΠ, τροχοφόρων (εν προκειμένω διαμόρφωσης 4×4 και 6×6) και, εξυπακούεται, ερπυστριοφόρων. Πιο συγκεκριμένα, δεν έχει τις δυνατότητες διάβασης τάφρου, υπέρβασης κάθετου εμποδίου, κίνησης σε μαλακά ή/και σαθρά εδάφη και της υπέρβασης κλίσεων που έχουν τα εξ αρχής σχεδιασμένα ως ΤΟΜΠ και ΤΟΜΑ οχήματα. Οι κυριότεροι παράγοντες που επιβάλλουν περιορισμούς ευκινησίας είναι οι θέσεις των αξόνων, το βάρος και συνεπώς η μεγάλη εδαφική πίεση ανά τροχό, το ύψος του που συνεπάγεται υψηλό κέντρο βάρους, το οποίο και το καθιστά επιρρεπές σε ανατροπές, σε συνδυασμό με το περιορισμένο (πάντα σε σύγκριση με εξειδικευμένα τροχοφόρα ΤΟΜΠ/ΤΟΜΑ) πλάτος και μετατρόχιο. Όλα αυτά ισχύουν ακόμη και στην ιδανική περίπτωση της επιλογής από τον ΕΣ αποκλειστικά οχημάτων που διαθέτουν τη νεώτερη ανάρτηση ΤΑΚ-4 της Oshkosh, με μεγαλύτερη από την αρχική δυνατότητα κατακόρυφης κίνησης κάθε τροχού και βελτιωμένη ευστάθεια γενικά. Συνάγεται εύκολα το συμπέρασμα ότι θα απαιτηθεί ειδικό πρόγραμμα εκπαίδευσης των πληρωμάτων τους ώστε να αποφεύγονται κατά το δυνατόν ατυχήματα οφειλόμενα στα ιδιαίτερα μειονεκτήματα ευκινησίας των MRAP και, οπωσδήποτε, εκπαίδευση επί του αντικειμένου εκκένωσης ανατραπέντος οχήματος υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, συμπεριλαμβανομένης και της πτώσης του εντός υδάτινου όγκου (ρέμα, ποτάμι, κλπ) κατά τα ισχύοντα αμερικανικά πρότυπα.
Σε ελληνική υπηρεσία, αναμένεται να χρησιμοποιηθούν κυρίως για να επαυξηθεί η υπό προστασία θώρακα ευκινησία μηχανοποιημένων σχηματισμών, για περιπολίες στη μεθόριο, για συνοδεία κινήσεων, για την ασφάλεια των μετόπισθεν, για ειρηνευτικές αποστολές στο εξωτερικό (ενδεχομένως και με χορήγηση μερικών στη ΔΕΠ, όπως ακριβώς πρόκειται να γίνει με τα υπό προμήθεια Μ1117 Guardian), για προστασία εγκαταστάσεων (και από τους τρεις κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων, που σημαίνει ότι και η Πολεμική Αεροπορία και το Πολεμικό Ναυτικό θα πρέπει να ενδιαφερθούν να τους παραχωρηθεί αριθμός οχημάτων) και τέλος, εφόσον τοποθετηθεί ο αναγκαίος ειδικός εξοπλισμός ή γίνουν ορισμένες μετατροπές, ως φορειοφόρα/κινητοί σταθμοί πρώτων βοηθειών, οχήματα επιτήρησης, οχήματα διοίκησης, εντοπισμού/εξουδετέρωσης ναρκών και εκρηκτικών μηχανισμών, οχήματα διοικητικής μέριμνας και ίσως και φορείς οπλικών συστημάτων. Η οικογένεια οχημάτων Cougar έχει επαρκή ικανότητα ωφέλιμου φορτίου και δυνατότητα τοποθέτησης ποικιλίας εξοπλισμού ώστε να είναι σχετικά απλή υπόθεση η προσαρμογή τους στις ανάγκες του χρήστη.
Ειδικά για το Μηχανικό, ο ΕΣ θα πρέπει να ερευνήσει αν υπάρχουν διαθέσιμα προς παραχώρηση οχήματα JERRV με τον κατά το δυνατόν πλήρη σχετικό εξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένου και του τηλεσκοπικού ιστού του ηλεκτροοπτικού συστήματος επιτήρησης και του συστήματος κυλίνδρων πυροδότησης ναρκών και αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών. Άλλως, δεν θα ήταν ιδιαίτερα δύσκολη η μετατροπή εγχώρια από κάποιο ΠΕΒ οχημάτων του τύπου για τέτοιου είδους αποστολές με ελληνικής κατασκευής Η/Ο σύστημα (περίπου όπως έγινε με τουλάχιστον ένα M1118GR) και πρόβλεψη μεταφοράς εξοπλισμού EOD.
Μια ακόμα έκδοση που θα πρέπει να ενδιαφέρει τον ΕΣ είναι η εξειδικευμένη διοικητικής μέριμνας. Αν και δεν υφίσταται σε αμερικανική υπηρεσία, η μετατροπή αριθμού οχημάτων διαμόρφωσης 6×6 δεν είναι δυσχερής, δεδομένου ότι υπάρχει ήδη το σχετικό πρότυπο. Αυτό είναι το βρετανικό Wolfhound TSV (Tactical Support Vehicle/Τακτικό Όχημα Υποστήριξης). Αποτελεί εξέλιξη της πρότασης της Force Protection προς το USMC για θωρακισμένο όχημα διοικητικής μέριμνας και ελκυστήρα πυροβολικού. Σημειωτέον ότι το βρετανικό υπουργείο άμυνας εξέδωσε στις 29 Ιουνίου 2020 ανακοίνωση, ως απάντηση σε ερώτηση κοινοβουλευτικού ελέγχου, στην οποία δηλωνόταν η πρόθεση απόσυρσης από την υπηρεσία των οχημάτων Mastiff, Ridgeback και Wolfhound* (Cougar HE, Cougar H και η προαναφερθείσα ειδική έκδοση του Cougar HE αντίστοιχα. Ο βρετανικός στρατός αναβίωσε την παράδοση του Β΄Π.Π. δίνοντας σε τροχοφόρα τεθωρακισμένα ονόματα από ράτσες σκύλων.). Στα οχήματα που προτίθεται να αποσύρει συμπεριλαμβάνονται και 125 Wolfhound. Θεωρούμε, δεδομένου μάλιστα πως πρόκειται για αριστεροτίμονα και όχι δεξιοτίμονα οχήματα, ότι ο ΕΣ θα πρέπει οπωσδήποτε να εξετάσει το ενδεχόμενο απόκτησης όσο περισσότερων εξ αυτών γίνεται, αν διατίθενται σε ελκυστικές τιμές και βρίσκονται σε καλή κατάσταση, ή τουλάχιστον, όπως ήδη αναφέρθηκε, τη μετατροπή αριθμού Cougar σε διαμόρφωση παρόμοια με αυτή των Wolfhound. Οχήματα Wolfhound ή ελληνικής μετατροπής αντίστοιχα θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν και ως φορείς οπλικών συστημάτων, κυρίως εγγύς αντιαεροπορικής προστασίας, αλλά και οβιδοβόλων ή κατευθυνόμενων βλημάτων μεγάλου βεληνεκούς όπως το Spike-NLOS. Επίσης, η Διεύθυνση Εφοδιασμού-Μεταφορών θα μπορούσε να αξιοποιήσει οχήματα Cougar σε οργανικές υπομονάδες ασφαλείας για συνοδεία κινήσεων.
*Για τα οχήματα της οικογένειας αυτής, ο βρετανικός στρατός είχε προμηθευτεί και συλλογές πρόσθετης θωράκισης αντίστοιχες της αμερικανικής Frag Kit 6 (χρήσιμες κατά απειλών κινητικής ενέργειας συμπεριλαμβανομένων εκρηκτικά σχηματοποιούμενων διατρητών/EFP) και επιπλέον θωρακίσεις τύπου γρίλιας, βελτιώνοντας την προστασία των οχημάτων με τίμημα την αύξηση όχι μόνο του βάρους αλλά και του πλάτους των, δυσχεραίνοντας ως ένα βαθμό το έργο του οδηγού. Βέβαια, για περιβάλλοντα κάπως αυξημένων απειλών τέτοιες συλλογές μπορεί να αποδειχθούν σωτήριες και μάλλον επιβάλλεται να εξετασθεί το επιθυμητό προμήθειας αριθμού αυτών από τον ΕΣ.
HMMWV (αλλιώς Hummer ή Humvee)
Για τη θρυλική πλέον οικογένεια οχημάτων HMMWV (High Mobility Multipurpose Wheeled Vehicle/ Υψηλής Ευκινησίας Πολλαπλών Ρόλων Τροχοφόρο Όχημα) δεν χρειάζεται να πούμε και πολλά πράγματα, δεδομένου ότι διάφορες εκδόσεις του υπηρετούν με επιτυχία εδώ και αρκετά χρόνια στις τάξεις του ΕΣ. Ο δε τεράστιος πραγματικά αριθμός εκδόσεων για διάφορες χρήσεις που υπάρχει, δεν επιτρέπει παρά μόνον εικασίες ως προς το ποια ή ποιες θα παραλάβει τελικά ο ΕΣ. Ιδανικά, θα πρόκειται για οχήματα με ενισχυμένο πλαίσιο (του προγράμματος Expanded Capacity Vehicle, με δυνατότητα υπέρβασης κάθετου εμποδίου, ήτοι τοιχίου, ύψους 46 εκατοστών και μεταφοράς ωφέλιμου φορτίου βάρους 3.090 κιλών) και βελτιωμένο κινητήρα ώστε να φέρει χωρίς υπερβολικές καταπονήσεις αναβαθμισμένη προστασία θώρακα (παρέχει προστασία από διατρητικές βολίδες 7,62 χιλιοστών, ενώ υπάρχουν και επιπλέον συλλογές που παρέχουν προστασία από ωστικό κύμα και θραύσματα εκρηκτικών μηχανισμών, με αντίστοιχη όμως αύξηση του βάρους), περισσότερους επιβάτες ή έως 1043 περίπου κιλά επιπλέον φορτίου. Αναφέρονται ενδεικτικά, πλέον του Μ1114, οι εκδόσεις Μ1151, Μ1165 και Μ1167 (φορέας Α/Τ Κ/Β TOW). Προτιμητέο επίσης θα ήταν η προμήθεια να περιλαμβάνει και ικανό αριθμό δίθυρων Ενισχυμένων Οχημάτων Μεταφοράς Προσωπικού/Φορτίων/Κλωβών (Enhanced Troop/Cargo/Shelter Carrier) Μ1152Α1/Α2, κατάλληλων για μεγάλο εύρος αποστολών και ρόλων, όπως υποστήριξη ειδικών δυνάμεων και φορείς οπλικών συστημάτων, π.χ. όλμων, αντιαεροπορικών, αντιαρματικών, κλπ, με αναβαθμισμένη θωράκιση σε όσα περισσότερα δύναται να παραχωρηθούν.
Oshkosh JLTV
Οι αρχικές μελέτες για το πρόγραμμα του Διακλαδικού Ελαφρού Τακτικού Οχήματος (Joint Light Tactical Vehicle/JLTV) εγκρίθηκαν το 2006, ενώ ήδη τα έως τότε χρησιμοποιούμενα οχήματα, με προεξάρχουσα την οικογένεια HMMWV, είχαν αποδειχθεί ευάλωτα σε νάρκες και αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς. Μερικές από τις τεχνικές λύσεις που προκρίθηκαν στα πλαίσια του προγράμματος προήλθαν από την εμπειρία που προέκυψε από άλλα, ακυρωθέντα, προγράμματα, όπως το FTTS (Future Tactical Truck System/Μελλοντικό Σύστημα Τακτικού Φορτηγού) και άλλες συναφείς προσπάθειες. Στον σχετικό διαγωνισμό επικράτησε, τον Αύγουστο του 2015, το L-ATV (Light Combat Tactical All-Terrain Vehicle/Ελαφρύ Τακτικό Όχημα Μάχης Παντοδαπού Εδάφους) της Oshkosh. Ο αμερικανικός στρατός ενέκρινε την έναρξη παραγωγής πλήρους ρυθμού του τύπου τον Ιούνιο του 2019. Αν και ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε την αντικατάσταση των HMMWV από τα JLTV σε βάση ένα αντί ενός, τελικά επικράτησε η λογική και η αντικατάσταση θα πραγματοποιηθεί μερικώς μόνον, με τα HMMWV να διατηρούνται σε υπηρεσία παράλληλα με τα νεώτερα οχήματα.
Η αναβάθμιση της θωράκισης των HMMWV και η προμήθεια εξειδικευμένων οχημάτων MRAP έλυσε ως ένα βαθμό το θέμα της προστασίας, ανέκυψαν όμως άλλα ζητήματα, όπως η υποβάθμιση των επιδόσεων, ιδίως εκτός δρόμου, και η ελάττωση του ωφέλιμου φορτίου. Ως εκ τούτου, ένας από τους κύριους στόχους του προγράμματος JLTV ήταν να επιτευχθεί ο κατά το δυνατόν ικανοποιητικότερος συμβιβασμός εξισορρόπησης ωφέλιμου φορτίου, ευκινησίας και προστασίας στο νέο όχημα, επιδιώκοντας αυτό να έχει ευκινησία εφάμιλλη του Humvee και ταυτόχρονα προστασία επιπέδου MRAP στα πλευρά και στο κάτω μέρος του οχήματος, με μόνο τα 2/3 του βάρους, επιτρέποντας την αερομεταφορά του ως εξωτερικό φορτίο από βαρέα ελικόπτερα, αλλά και από σκάφη αμφιβίων επιχειρήσεων. Η κατά 70% μεγαλύτερη ταχύτητα εκτός δρόμου σε σύγκριση με τα MRAP κρίνεται ότι συμβάλλει στην αύξηση της επιβιωσιμότητας, επιτρέποντας την ταχύτερη απομάκρυνση από επικίνδυνες ζώνες. Εν πολλοίς, το αποτέλεσμα ήταν ένα όχημα με την ευκινησία των αθωράκιστων εκδόσεων του HMMWV, καλύτερη προστασία από τις εκδόσεις με αναβαθμισμένη θωράκιση και αυτά σε συνδυασμό με μεγαλύτερη αξιοπιστία, ικανότητα μεταφοράς ωφέλιμου φορτίου και ευκολία συντήρησης και επισκευών. Παράλληλα, ήταν το πρώτο όχημα που εξ αρχής σχεδιάσθηκε για συνδεσιμότητα στο δίκτυο WIN-T.
Ένα κύριο χαρακτηριστικό της σχεδίασης του οχήματος της Oshkosh είναι το σύστημα «έξυπνης» ανάρτησης ΤΑΚ-4i. Δεν έχουν δημοσιευθεί πολλές τεχνικές λεπτομέρειες, αλλά αντί για σπειροειδή ελατήρια μάλλον φέρει ελατήρια αερίου, που επιτρέπουν ρύθμιση της εδαφικής ανοχής και συνεπώς και του ύψους του οχήματος, προσφέροντας δυνατότητα κατακόρυφης κίνησης 51 εκατοστών για κάθε τροχό, 25% περίπου περισσότερο από το σύνηθες.
Τα οχήματα που κατασκευάσθηκαν ως το 2017 φέρουν πετρελαιοκινητήρα Gale Banks Engineering 866T διαμόρφωσης V-8, βασιζόμενο στην αρχιτεκτονική του Duramax LML της General Motors. Μετά τον τερματισμό της παραγωγής του LML, ως βάση χρησιμοποιήθηκε ο General Motors Duramax LP5 (τα οχήματα χαρακτηρίζονται πλέον JLTV A1).
Όσον αφορά την προστασία, το όχημα έχει σχεδιασθεί σύμφωνα με τη Μακροπρόθεσμη Στρατηγική Τεθωρακισμένων (Long Term Armor Strategy/LTAS) του αμερικανικού στρατού. Η θωράκιση είναι σπονδυλωτή, τύπου Α/Β Kit (Συλλογής Α/Β). Η συλλογή Α τοποθετείται εκ κατασκευής και αποτελείται κυρίως από σημεία προσαρμογής πρόσθετης θωράκισης σε συνδυασμό με μόνιμα τοποθετημένη ενισχυμένη θωράκιση σε δυσπρόσιτα σημεία. Η συλλογή Β είναι ουσιαστικά σπονδυλωτή πρόσθετη θωράκιση, η οποία τοποθετείται αν και όταν απαιτείται. Το αποτέλεσμα είναι αφενός επίτευξη οικονομίας, δεδομένου ότι χωρίς τη συλλογή Β η καταπόνηση των οχημάτων είναι μικρότερη, και αφετέρου η θωράκιση που χρησιμοποιείται ως συλλογή Β δύναται να τροποποιείται, να αναβαθμίζεται ή να αλλάζει ανάλογα με τις απειλές. Ταυτόχρονα στοιχεία της συλλογής Β μπορούν να μεταφέρονται από όχημα σε όχημα. Έτσι ο αμερικανικός στρατός θεώρησε ότι δεν απαιτείται ο αριθμός των συλλογών Β να ισούται με αυτόν των JLTV, με αποτέλεσμα περαιτέρω οικονομία στα πλαίσια της προμήθειας του τύπου. Για την προστασία του πληρώματος το JLTV ενσωματώνει το σύστημα CORE 1800 που ανέπτυξε ειδικά για αυτό η Oshkosh. Το σύστημα περιλαμβάνει τη σχεδίαση του σκάφους, τα χρησιμοποιούμενα υλικά θωράκισης, καθίσματα και πατώματα με ιδιότητες απορρόφησης ενέργειας, σύστημα καταστολής πυρκαγιάς, καθώς και συστήματα συγκράτησης για το προσωπικό (ζώνες ασφαλείας) και το φόρτο.
Το JLTV διατίθεται σε τρεις βασικές διαμορφώσεις (πλατφόρμες-βάσεις) και τέσσερις κύριες εκδόσεις:
- M1278 Heavy Guns Carrier. Φορέας βαρέων όπλων με πλατφόρμα-βάση το όχημα γενικής χρήσης (JLTV-GP) σε διαμόρφωση Πακέτου Αποστολής Φορέα Βαρέων Όπλων (Heavy Guns Carrier Mission Package Configuration). Τετράθυρο.
- M1279 Utility. Φορτηγό όχημα (JLTV-UTL) ως πλατφόρμα-βάση σε διαμόρφωση Πακέτου Αποστολής Φορτηγού (Utility Mission Package Configuration). Δίθυρο.
- M1280 General Purpose. Ως πλατφόρμα-βάση χρησιμοποιείται το όχημα γενικής χρήσης (JLTV-GP) σε διαμόρφωση Πακέτου Αποστολής Γενικής Χρήσης (General Purpose Mission Package Configuration). Τετράθυρο.
- M1281 Close Combat Weapons Carrier. Ως πλατφόρμα-βάση χρησιμοποιείται ο φορέας όπλων μάχης μικρών αποστάσεων (JLTV-CCWC) σε διαμόρφωση Πακέτου Αποστολής Φορέα Όπλων Μάχης Μικρών Αποστάσεων (Close Combat Weapons Carrier Mission Package Configuration). Τετράθυρο.
- Όλες οι προαναφερθείσες εκδόσεις έχουν δυνατότητα έλξης του συνοδού ρυμουλκούμενου JLTV-T.
- Όλες οι εκδόσεις έχουν δυνατότητα προσαρμογής οπλισμού επιλογής του χρήστη, είτε με χειροκίνητο έλεγχο από δακτύλιο με θυρίδα και προστατευτικά ασπίδια (π.χ. OGPK και TOGPK 2.0 – το δεύτερο για χειριστές TOW των Πεζοναυτών) είτε σε τηλεχειριζόμενους σταθμούς (RCWS). Ειδικά για το Μ1279 που στερείται δακτυλίου οροφής προβλέπεται η χρήση RCWS.
Το Μ1279 αποτελεί τη βάση για αρκετές προτεινόμενες εκδόσεις, όπως αυτοκινούμενου εκτοξευτή ελαφρών ρουκετών, περιφερόμενων πυρομαχικών, αυτοκινούμενου συστήματος εγγύς αντιαεροπορικής άμυνας (με εκδόσεις του πύργου Avenger της Boeing), αυτοκινούμενου όλμου, ασθενοφόρου, και άλλων. Οχήματα ειδικού ρόλου που βασίζονται στις άλλες εκδόσεις περιλαμβάνουν όχημα αναγνώρισης (Μ1280 με Long Range Advanced Scout Surveillance System/LRAS) και το Ολοκληρωμένο Σύστημα Αεράμυνας των Πεζοναυτών (Marine Air Defense Integrated System/MADIS), που αποτελείται από δυο οχήματα, ένα με τηλεχειριζόμενο σταθμό οπλισμού Kongsberg RS6 (ΧΜ914Ε1 30x113mm + M240 7,62mm + 2-4xFIM-92 Stinger) και ένα με Η/Ο αισθητήρες, ραντάρ RPS-42, πολυβόλο Μ134, ενώ αμφότερα διαθέτουν το αναπτυσσόμενο εκτός του οχήματος σύστημα αντιμέτρων Modi II και φορητούς εκτοξευτές Stinger.
Αν και κατά γενική ομολογία πρόκειται για ένα ικανότατο όχημα που ενσωματώνει τεχνολογίες αιχμής και αποτελεί εξαιρετική επιλογή για ποικιλία τακτικών καταστάσεων, δεν παύει να έχει και κάποια εγγενή μειονεκτήματα. Το κυριότερο εξ αυτών είναι η έλλειψη θωράκισης στο διαμέρισμα του κινητήρα, που όχι μόνον επιβεβαιώθηκε και σε σχετική συζήτηση με τους εκπροσώπους της κατασκευάστριας εταιρίας στα πλαίσια της πρόσφατης έκθεσης DEFEA 21, αλλά είναι και εμφανής, όπως αποκαλύπτει το τεράστιο άνοιγμα για το ψυγείο του κινητήρα με μια απλή σίτα έμπροσθεν αυτού και το μικρό πάχος του καλύμματος του κινητήρα (καπό). Πρόκειται για συνειδητή επιλογή των σχεδιαστών, αφενός για εξοικονόμηση βάρους και αφετέρου για να εξασφαλισθεί η βέλτιστη συμπεριφορά του καπό σε περίπτωση έκρηξης νάρκης κάτω από εμπρόσθιο τροχό, με το συγκεκριμένο απάρτιο να «θυσιάζεται» ώστε να μην λειτουργήσει ως εκτροπέας του ωστικού κύματος προς το διαμέρισμα προσωπικού. Ενδεικτικά, το ομόσταυλο, αλλά βαρύτερο και μεγαλύτερου μεγέθους M-ATV, έχει σχεδιασθεί ώστε να μπορεί να κινηθεί για ένα περίπου χιλιόμετρο αφού δεχθεί βολίδα των 7,62 χιλιοστών στο σύστημα ψύξης ή λίπανσης του κινητήρα, προκειμένου η εκκένωσή του από το επιβαίνον προσωπικό και η περισυλλογή του ίδιου του οχήματος να γίνει με σχετική ασφάλεια. Αναφέρεται πάντως πως οι δυνάμεις της Σαουδικής Αραβίας και των συμμάχων της έχουν απολέσει αρκετά M-ATV στα μέτωπα της Υεμένης ακριβώς εξαιτίας του μειονεκτήματος αυτού, σε συνδυασμό με τις – επιεικώς – κακές τακτικές τους. Δεν αναφέρονται παρόμοιες πληροφορίες για το JLTV, αλλά είναι λογικό να υποτεθεί ότι υπάρχει αντίστοιχη πρόβλεψη και για το ελαφρύτερο αυτό όχημα. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι στο συμβατικό πεδίο μάχης θα πρέπει να αποφεύγεται στο μέτρο του δυνατού (καθώς δεν είναι πάντα εφικτό) η έκθεση στο εχθρικό πυρ, καθώς πλήγματα που υπό φυσιολογικές συνθήκες άλλα, παλαιότερης σχεδίασης ή/και ελαφρύτερα θωρακισμένα, οχήματα (Μ113, VBL, Μ1117 Guardian, κλπ) θα άντεχαν χωρίς συνέπειες, για το JLTV συνεπάγονται τη σχεδόν άμεση ακινητοποίησή του.
| ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΟΧΗΜΑΤΩΝ JLTV ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ & ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ | ||
| Βασική πλατφόρμα | JLTV-GP & JLTV-CCWC | JLTV-UTL |
| Μήκος | 6,2 μ. | 6,2 μ. |
| Πλάτος | 2,5 μ. | 2,5 μ. |
| Ύψος (χωρίς πυργίσκο) | 2,6 μ. | 2,6 μ. |
| Βάρος (μεικτό) | 11,20 τ. | 11,20 τ. |
| Ωφέλιμο φορτίο | 1.587,5 κιλά | 2.313 κιλά |
| Πλήρωμα | 1+3 | 1+1 |
| Κινητήρας | Gale Banks Engineering 866T, 6,6 λ., 340 hp | Gale Banks Engineering 866T, 6,6 λ., 340 hp |
| Σύστημα μετάδοσης | Allison 2500SP 6 ταχυτήτων αυτόματο | Allison 2500SP 6 ταχυτήτων αυτόματο |
| Σύστημα διεύθυνσης | υποβοηθούμενο στους πρόσθιους τροχούς | υποβοηθούμενο στους πρόσθιους τροχούς |
| Ανάρτηση | Oshkosh TAK-4i, ρυθμιζόμενη | Oshkosh TAK-4i, ρυθμιζόμενη |
| Ταχύτητα (επί οδών/όπισθεν) | 110/13 χαω | 110/13 χαω |
| Αυτονομία | 480 χλμ. | 480 χλμ. |
Βέβαια, αν τελικά οχήματα του συγκεκριμένου τύπου όντως δύνανται να παραχωρηθούν δωρεάν ως πλεονάζον αμυντικό υλικό, σύμφωνα με την ενημέρωση που έλαβε από τις ΗΠΑ το ΓΕΣ, και εφόσον το τελευταίο εκδηλώσει ενδιαφέρον για την απόκτησή τους, τα προαναφερθέντα μειονεκτήματα μπορούν να θεωρηθούν τουλάχιστον ανεκτά (ιδανικά θα μπορούσε να εξετασθεί το ενδεχόμενο, κατόπιν ειδικής σχετικής μελέτης, προσθήκης κάποιας μορφής ελαφράς θωράκισης στο διαμέρισμα του κινητήρα, κατά προτίμηση από συνθετικά υλικά, για περιορισμό του βάρους). Η Oshkosh φαίνεται ότι έλαβε σοβαρά υπόψη το συγκεκριμένο μειονέκτημα των JLTV και M-ATV, καθώς το όχημα που παρουσίασε στη διεθνή έκθεση World Defense Show 2022 (6-9 Μαρτίου) στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας φέρει νέο, θωρακισμένο, κάλυμμα κινητήρα που ενσωματώνει και προστασία για το ψυγείο.
Και Stryker;
Μ1126 Stryker ICV
Πρόσφατα έγινε γνωστό ότι το ΓΕΣ αιτήθηκε πληροφορίες από τον αμερικανικό στρατό σχετικά με τη διαθεσιμότητα προς παραχώρηση τροχοφόρων ΤΟΜΠ Μ1126 Stryker. Από όσα δημοσιεύθηκαν, ο ΕΣ ενδιαφέρεται για απόκτηση μικρού αριθμού οχημάτων, τουλάχιστον σε πρώτη φάση, στα πλαίσια επιχειρησιακής απαίτησης που για πρώτη φορά διατυπώθηκε εδώ και αρκετά, περίπου δεκαπέντε, χρόνια. Αυτή αφορούσε τροχοφόρα τεθωρακισμένα οχήματα για το Πεζικό, συμπληρωματικά των προτιμώμενων ερπυστριοφόρων, για διάθεση σε επιλεγμένες μονάδες τόσο στην ηπειρωτική Ελλάδα όσο και σε νησιά του Αιγαίου στην περιοχή ευθύνης της ΑΣΔΕΝ, και επιπλέον με προοπτική χρήσης σε εκτός συνόρων αποστολές (Νατοϊκές ή/και ειρηνευτικές υπό την αιγίδα του ΟΗΕ ή της ΕΕ).
Το Μ1126 Stryker ICV (Infantry Carrier Vehicle) είναι τροχοφόρο ΤΟΜΠ, διαμόρφωσης 8×8, ανήκον στην ιδιαίτερα επιτυχημένη σειρά τεθωρακισμένων οχημάτων Piranha (περιλαμβάνει οχήματα από 4×4 έως και 10×10) της ελβετικής MOWAG. Πιο συγκεκριμένα, σχεδιαστικά βασίζεται στο καναδικό LAV III, το οποίο με τη σειρά του βασίζεται στο ελβετικό Piranha IIIH. Επελέγη κατόπιν σχετικού διαγωνισμού το 2000 και έκτοτε έχει παραχθεί σε χιλιάδες αντίτυπα, ενώ έχει αναπτυχθεί και ποικιλία εκδόσεων με βασισμένων στο όχημα αυτό. Επίσης δεν έχει παραμεληθεί η αναβάθμισή του, με ενσωμάτωση τεχνικών λύσεων βασισμένων στην εμπειρία χρήσης του τύπου υπό πολεμικές συνθήκες, κυρίως στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν. Αυτές περιλαμβάνουν από αντικατάσταση/ενίσχυση μερών των συγκροτημάτων ισχύος και ανάρτησης έως παρεμβάσεις για αύξηση της επιβιωσιμότητας του οχήματος, αλλά και της εργονομίας και άνεσης του πληρώματος και των επιβατών.
Η διαμόρφωσή του ακολουθεί τα καθιερωμένα πρότυπα για οχήματα της κατηγορίας του, με τον κινητήρα στο πρόσθιο δεξιό τμήμα του σκάφους και τον οδηγό εμπρός αριστερά. Πιο πίσω βρίσκονται οι θέσεις του αρχηγού πληρώματος και του ομαδάρχη, ενώ ακολουθούν οι θέσεις των υπόλοιπων μελών της μεταφερόμενης ομάδας πεζικού. Η είσοδος και η έξοδος από το όχημα γίνονται μέσω πέντε συνολικά θυρίδων οροφής ή μέσω της οπίσθιας ράμπας η οποία διαθέτει και ενσωματωμένη θύρα. Τα περισκόπια σε συνδυασμό με τα ηλεκτροοπτικά συστήματα που έχει στη διάθεσή του ο αρχηγός, εξασφαλίζουν δυνατότητα επιτήρησης σε τόξο 360 μοιρών, ενώ του οδηγού σε τόξο 90 περίπου μοιρών. Στο Μ1126 ο οπλισμός (βαρύ πολυβόλο Μ2ΗΒ, πολυβόλο γενικής χρήσης Μ240Β ή πολυβόλο βομβίδων Mk 19) φέρεται επί τηλεχειριζόμενου σταθμού Μ151 Protector της νορβηγικής Kongsberg μαζί με τέσσερις τετραπλούς εκτοξευτές καπνογόνων βομβίδων Μ6. Σε περίπτωση βλάβης του RCWS, είναι δυνατόν ο οπλισμός να χρησιμοποιηθεί χειροκίνητα, απαιτείται όμως να εκτεθεί αρκετά ο χειριστής. Επίσης έχει πιστοποιηθεί στο όχημα και ο RCWS CROWS-J (Common Remotely Operated Weapon Station-Javelin), συνδυασμός του σταθμού Μ153 με Α/Τ Κ/Β FGM-148 Javelin.
Για την κίνησή του, το όχημα χρησιμοποιεί πετρελαιοκινητήρα της Caterpillar, κοινό με αρκετά άλλα οχήματα του αμερικανικού στρατού, εξασφαλίζοντας ομοιοτυπία και οικονομία στην υποστήριξή του. Διαθέτει μόνιμη κίνηση σε τέσσερις εκ των οκτώ τροχών, με επιλεκτική εμπλοκή και των υπόλοιπων τεσσάρων, και διεύθυνση στους τέσσερις εμπρόσθιους. Για μεγαλύτερη ευκολία συντήρησης, χρησιμοποιούνται κατά κόρον ταχυσύνδεσμοι στα συστήματα πεπιεσμένου αέρα, υδραυλικών, ηλεκτρικών, κλπ. Για παράδειγμα, ο κινητήρας μπορεί να αφαιρεθεί και να επανατοποθετηθεί σε περίπου δυο ώρες. Η υδροπνευματική ανάρτηση επιτρέπει τη ρύθμιση του ύψους του οχήματος ώστε να φορτώνεται ευχερέστερα σε μεταγωγικά αεροσκάφη, ενώ ταυτόχρονα διαθέτει αποσβεστήρες κραδασμών σε κάθε τροχό, κεντρικό σύστημα ελέγχου πίεσης ελαστικών (ρυθμίσεις για κίνηση επί οδών, σε ανώμαλα εδάφη, σε άμμο/λάσπη/χιόνι και πίεση εκτάκτου ανάγκης), ABS και ηλεκτρικά υποβοηθούμενο σύστημα διεύθυνσης με υδραυλική εφεδρική υποβοήθηση. Οι τροχοί διαθέτουν και ένθετα κύλισης εκτάκτου ανάγκης (run-flat inserts), επιτρέποντας στο όχημα να κινηθεί έως οκτώ χιλιόμετρα με ταχύτητα έως 48 χαω ακόμα και με διάτρηση και στους οκτώ τροχούς (έως 40 χιλιόμετρα με τέσσερις τροχούς κατεστραμμένους). Στο μέλλον προβλέπεται η τοποθέτηση ημιενεργούς ανάρτησης ως αντιστάθμισμα στην αύξηση του βάρους του οχήματος που θα προκύψει από την αναβάθμιση του οπλισμού και της προστασίας. Πίσω από τη θέση του οδηγού υπάρχει βαρούλκο περισυλλογής, ελκτικής ικανότητας 9.525 κιλών.
Στον τομέα της προστασίας, η βασική χαλύβδινη θωράκιση του οχήματος παρέχει προστασία από βλήματα 14,5 χιλιοστών στο εμπρόσθιο τόξο και από βολίδες 7,62 χιλιοστών περιμετρικά. Φέρεται και πρόσθετη κεραμική θωράκιση (της DEW Engineering), παρέχοντας συνολικά προστασία από διατρητικά βλήματα των 14,5 χιλιοστών και από θραύσματα βλημάτων πυροβολικού των 155 χιλιοστών περιμετρικά. Αντιθραυσματικές επενδύσεις εξασφαλίζουν επιπλέον προστασία στο επιβαίνον προσωπικό. Για βελτίωση της αντιναρκικής προστασίας τελικά προτιμήθηκε η υιοθέτηση κάτω τμήματος σκάφους τύπου διπλού V (Double-V Hull/DVH), νέων καθισμάτων και ενισχυμένης θωράκισης που απαίτησε φαρδύτερα ελαστικά και την αναβάθμιση των συστημάτων ανάρτησης και πέδησης. Παράλληλα, δύναται να τοποθετηθούν συλλογή προστασίας σκάφους (Hull Protection Kit) εξωτερικά των τροχών, πρόσθετη θωράκιση τύπου γρίλιας βάρους περίπου 2.200 κιλών σε απόσταση 50 εκατοστών από τις επιφάνειες του οχήματος ή, εναλλακτικά, πλακίδια αντιδραστικής θωράκισης (συλλογή SRAT/Stryker Reactive Armor Tiles), παρόμοιου βάρους με τη θωράκιση γρίλιας αλλά ανώτερης αποτελεσματικότητας, ενώ μελετάται και η εγκατάσταση συστήματος ενεργούς προστασίας (APS). Σε αριθμό οχημάτων έχει τοποθετηθεί και συλλογή πλακών θωράκισης (παραπέτων) με ένθετα αλεξίσφαιρα τζάμια περιμετρικά της οροφής ώστε να παρέχεται πρόσθετη προστασία στο προσωπικό όταν επιτηρεί τον περιβάλλοντα χώρο από ανοικτές θυρίδες. Όπως είναι αναμενόμενο, υπάρχει και σύστημα ΡΒΧΠ προστασίας.
Διαθέτει Σύστημα Διοίκησης και επικοινωνιών FBCB2 (Force XXI Battle Command Brigade and Below) Blue Force Tracker. Ο αρχηγός διαθέτει δυο οθόνες, μια για το ΣΔΕ και μια για το RCWS, στην οποία μπορεί να βλέπει και την εικόνα από το σύστημα θερμικής απεικόνισης AN/VAS-5 του οδηγού. Ο ομαδάρχης διαθέτει οθόνη παρακολούθησης εικόνας από το ΣΔΕ, το ΣΕΠ, την κάμερα του οδηγού, τα διαγνωστικά συστήματα του οχήματος ή από λογισμικό εκπαίδευσης. Αν τελικά ο ΕΣ αποκτήσει Stryker, το σύστημα FBCB2 μάλλον θα χρειαστεί να αντικατασταθεί από το ΣΔΕ Ηνίοχος ή το WiSPR της Intracom. Επίσης, αν αποκτηθούν ως έχουν, για πρώτη φορά θα εισαχθεί σε υπηρεσία με τον ΕΣ τηλεχειριζόμενος σταθμός οπλισμού.
Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η απάντηση της αμερικανικής πλευράς στο ερώτημα του ΓΕΣ ήταν αρνητική ως προς τη διαθεσιμότητα ΤΟΜΠ Μ1126 ως EDA. Ως εκ τούτου, αν αποφασισθεί η απόκτηση του τύπου, θα γίνει με αγορά, ενδεχομένως με κονδύλια FMS, και με πρόσθετη επιβάρυνση για την προ της παράδοσης συντήρηση των οχημάτων. Ακόμη, δεν έχει διευκρινισθεί αν το ΓΕΣ ενδιαφέρεται για τη βασική έκδοση ή την αναβαθμισμένης προστασίας DVH. Οπωσδήποτε όμως θα πρέπει να επιδιωχθεί απόκτηση οχημάτων που φέρουν το νεώτερο συνδυασμό κινητήρα Caterpillar C7 και μετάδοσης Allison 3200SP.
M1128 Stryker MGS
Το Κινητό Σύστημα Πυροβόλου (Mobile Gun System/MGS) M1128 αποδείχθηκε η πιο βραχύβια έκδοση του Stryker, τουλάχιστον σε αμερικανική υπηρεσία. Εισήλθε σε παραγωγή με αρκετή καθυστέρηση (συνολικά παρήχθησαν 142 συστήματα, τρία εκ των οποίων καταστράφηκαν σε πολεμικές επιχειρήσεις), ενώ ο αμερικανικός στρατός αποφάσισε να το αποσύρει οριστικά από την υπηρεσία μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους. Η ανακοίνωση αυτή προκάλεσε, όπως ήταν άλλωστε αναμενόμενο, πληθώρα συζητήσεων και σχολίων στο διαδίκτυο, σχετικά με το αν θα πρέπει ο Ελληνικός Στρατός να εξετάσει το ενδεχόμενο απόκτησης του τύπου, ιδανικά με τη διαδικασία EDA, ή όχι.
Ουσιαστικά πρόκειται για «πάντρεμα» του σκάφους του Stryker με τον Πύργο Χαμηλού Προφίλ (Low Profile Turret/LPT) της GDLS, που όμως δεν ήταν χωρίς προβλήματα, αν και ο LPT χρονολογείται από τα μέσα του 1984 και έχει δοκιμασθεί σε πολλά οχήματα, από πειραματικά ελαφρά άρματα έως και μέσα άρματα μάχης ως πρόταση αναβάθμισης. Το κυριότερο πρόβλημα ήταν το συχνά προβληματικό σύστημα αυτόματης γέμισης, δεδομένου ότι η διαμόρφωση του πύργου αποκλείει την ύπαρξη γεμιστή. Το σύστημα αυτόματης γέμισης, που θεωρητικά επιτρέπει την επίτευξη ρυθμού βολής 10 βλημάτων ανά λεπτό, αποτελείται από δυο περιστροφικά υποσυστήματα: ένα στον κάλαθο του πύργου, χωρητικότητας οκτώ βλημάτων, από το οποίο γίνεται η τροφοδοσία του πυροβόλου με μηχανισμό ανύψωσης προς το κλείστρο και ενθαλάμισης (εμβόλου), και ένα χωρητικότητας δέκα βλημάτων, εντός του σκάφους και πίσω από τον πύργο, το οποίο ανεφοδιάζει το καθαυτό σύστημα αυτόματης γέμισης με πυρομαχικά. Συνολικά το όχημα μεταφέρει 18 βλήματα των 105 χιλιοστών, πολύ μικρή ποσότητα σε σύγκριση με άλλα παρόμοια τροχοφόρα οχήματα (ενδεικτικά, το γαλλικό AMX-10RC έχει τυπικό συνολικό φόρτο 38 βλημάτων, το ιταλικό B1 Centauro 40 βλημάτων, το νοτιοαφρικανικό Rooikat 105 32 βλημάτων, το ιαπωνικό Type 16 MCV ~40 βλημάτων και το κινεζικό ZTL-11 εκτιμώμενο φόρτο 30-36 βλημάτων). Η απόρριψη των κενών καλύκων εξωτερικά του οχήματος γίνεται αυτόματα με το άνοιγμα του κλείστρου αμέσως μετά τη βολή. Πέραν της ύπαρξης του πύργου και των σχετικών του παρελκομένων και υποσυστημάτων, αντί της οπίσθιας ράμπας των υπόλοιπων εκδόσεων υπάρχει δίφυλλη θύρα από την οποία γίνεται και ο ανεφοδιασμός του οχήματος με πυρομαχικά. Ο αρχικά τοποθετημένος κυλινδρικός μηχανισμός επανατροφοδοσίας του συστήματος αυτόματης γέμισης (της Ares International) αποδείχθηκε προβληματικό και από το 2005 αντικαταστάθηκε από άλλο της Meggitt Defense, εντούτοις η συντήρηση του όλου συστήματος τροφοδοσίας πυρομαχικών κρίθηκε δαπανηρή, και σε συνδυασμό με τη μη υιοθέτηση του DVH για το Μ1128 οδήγησε στην απόφαση για την απόσυρσή του.
Το Μ1128 αντιμετώπισε και άλλα προβλήματα, όπως βλάβες στους υπολογιστές του και κίνδυνο πρόκλησης θερμοπληξίας στο πλήρωμα σε επιχειρήσεις υπό συνθήκες πολύ υψηλών θερμοκρασιών. Αρχικά υιοθετήθηκαν ψυκτικά γιλέκα με κυκλοφορία νερού για το πλήρωμα και τελικά τοποθετήθηκε σύστημα κλιματισμού, όπως και στις λοιπές εκδόσεις του Stryker.
Το πλήρωμα είναι τριμελές (αρχηγός, πυροβολητής, οδηγός). Ο αρχηγός έχει στη διάθεσή του ανεξάρτητο πανοραμικό περισκόπιο και ταυτόχρονα χειρίζεται και το εξωτερικά τοποθετημένο (προαιρετικά με προστατευτικό ασπίδιο) βαρύ πολυβόλο εγγύς άμυνας Μ2ΗΒ, με πολύ περιορισμένο τόξο πυρός προς τα αριστερά. Το σύστημα ελέγχου πυρός είναι σύγχρονο, με συστήματα θερμικής απεικόνισης, τηλέμετρο λέιζερ, αισθητήρα μετεωρολογικών δεδομένων και σύστημα αναφοράς στομίου κάννης για τη μέτρηση και αντιστάθμιση από το ΣΕΠ της κάμψης του πυροβόλου. Ως συζυγές πολυβόλο υπάρχει ένα M240C (FN MAG) των 7,62 χιλιοστών. Τον οπλισμό του οχήματος συμπληρώνουν τρεις τετραπλοί εκτοξευτές καπνογόνων βομβίδων Μ6. Το κύριο πυροβόλο M68A1E4 των 105 χιλιοστών δύναται να βάλλει κινητικής ενέργειας αντιαρματικά βλήματα APFSDS Μ900, κοίλης γόμωσης αντιαρματικά (ΗΕΑΤ) M456A2, εκρηκτικά καταστροφής οχυρώσεων (High Explosive Plastic/HEP) M393A3 και κατά προσωπικού M1040 (περιλήπτες σφαιριδίων/canister). Η ανάκρουση του πυροβόλου προκαλεί έντονες ταλαντώσεις του οχήματος, ιδίως όταν βάλλει στραμμένο πλευρικά, αλλά το σύστημα σταθεροποίησης δεν επιτρέπει την απώλεια εικόνας του στόχου.
Η προστασία του οχήματος δύναται να ενισχυθεί με πρόσθετη θωράκιση τύπου γρίλιας, συλλογή προστασίας σκάφους (Hull Protection Kit), ή συνδυασμό γρίλιας και πλακιδίων αντιδραστικής θωράκισης SRAT II, που όμως φέρνουν το όχημα στα ανώτατα επιτρεπτά όρια βάρους.
Επιχειρησιακά αξιοποιείται για την υποστήριξη πεζικού, δηλαδή – με παλαιότερη ορολογία – ως συνοδό πεζικού πυροβόλο (infantry accompanying gun) ή πυροβόλο εφόδου (assault gun) και όχι ως καταστροφέας αρμάτων ή κλασικό τροχοφόρο τεθωρακισμένο μηχανοκίνητου ιππικού, γεγονός που αντανακλάται και στους συνήθεις φόρτους πυρομαχικών από τους οποίους γενικά απουσιάζουν τα Μ900.
Στις συζητήσεις σχετικά με τις προοπτικές του τύπου σε ενδεχόμενη περίπτωση εκδήλωσης ενδιαφέροντος από το ΓΕΣ και εν συνεχεία απόκτησής του, η κρατούσα άποψη είναι – ορθώς – ότι το Μ1128 θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο για την άμυνα νήσων στη ζώνη ευθύνης της ΑΣΔΕΝ, (σε ιδανική περίπτωση) αντικαθιστώντας μερικώς ή/και συμπληρώνοντας τα υφιστάμενα άρματα της οικογένειας Patton (M48A5 MOLF & M60A3 TTS). Η διπλάσια ταχύτητα του MGS επί οδών σε σχέση με τα μέσα άρματα, σε συνδυασμό με το σχετικά καλό οδικό δίκτυο των νήσων, ιδιαίτερα των μεγάλων, θα του επιτρέπει να φθάσει έγκαιρα στην περιοχή ενδιαφέροντος για εξάλειψη αεροπρογεφυρώματος ή για απόκρουση αμφίβιας αποβατικής ενέργειας του εχθρού.
Στα μειονεκτήματα συγκαταλέγονται οι περιορισμοί ευκινησίας ενός οχήματος του μεγέθους του Μ1128 σε δύσκολα εδάφη και στενές οδούς, καθώς και ο μικρός φόρτος πυρομαχικών για το κύριο πυροβόλο, ενώ είναι άγνωστο το κατά πόσο τα ζητήματα συντήρησης του συστήματος τροφοδοσίας πυρομαχικών που επικαλέσθηκε ο αμερικανικός στρατός ως λόγο για την απόσυρσή του θα επηρεάσουν την επιχειρησιακή του αξιοποίηση από τον ΕΣ. Το ζήτημα του αποθέματος πυρομαχικών ίσως θα μπορούσε να επιλυθεί με την προσθήκη περίπου είκοσι θέσεων αποθήκευσης βλημάτων σε βάση σχήματος Π άνωθεν και πλευρικώς του κυλίνδρου τροφοδοσίας του αυτόματου γεμιστή, ή κατά μήκος των πλευρών του εσωτερικού του οχήματος όπισθεν του πύργου, εκτοπίζοντας όμως σε κάθε περίπτωση άλλα είδη φόρτων. Το επιπλέον βάρος των πρόσθετων πυρομαχικών πάντως δεν αναμένεται να δημιουργήσει πρόβλημα αν δεν φέρονται βαριές συλλογές πρόσθετης θωράκισης.
| STRYKER Τεχνικά χαρακτηριστικά και επιδόσεις | ||
| Τύπος | Μ1126 ICV | M1128 MGS |
| Μήκος1 | 6,95 μ. | 6,95 μ |
| Πλάτος1 | 2,72 μ. | 2,72 μ. |
| Ύψος | 2,64 μ. | 3.31 μ. |
| Βάρος1 | 16,47 τ. | |
| Εδαφική ανοχή | 53,3 εκ. | 53,3 εκ. |
| Κινητήρας2 | Caterpillar C7, 7,2 λ. 350 ίππων/260 kW | Caterpillar C7, 7,2 λ. 350 ίππων/260 kW |
| Σύστημα μετάδοσης2 | Allison 3200SP | Allison 3200SP |
| Πλήρωμα | 2+9 | 3 |
| RCWS/Πύργος | Kongsberg Protector M151 | GDLS LPT |
| Οπλισμός | 1xM2HB ή 1xMk 19 ή 1xΜ240Β, 4×4 M6 | 1xM68A1E4, 1xM2HB, 1xΜ240C, 3×4 M6 |
| Φόρτος πυρομαχικών | 2.000×12,7mm ή 430x40mm ή 3.200×7,62mm, 16+32 66mm | 18x105mm, 400×12,7mm, 3.400×7,62mm, 12 βομβίδες 66mm + εφεδρικές |
| Ανύψωση/Καταβίβαση | -20/+55 μοίρες | -5/+15 μοίρες |
| Περιστροφή κατ’ αζιμούθιο | 360 μοίρες | 360 μοίρες |
| Ταχύτητα περιστροφής | 60 μοίρες/δ. | 45 μοίρες/δ. |
| Ταχύτητα επί οδών | 100 χαω | 100 χαω |
| Χωρητικότητα καυσίμου | 200 λ. | 200 λ. |
| Αυτονομία | ~500 χμ | ~500 χμ |
| Πρόσθια κλίση | 60% | 60% |
| Πλάγια κλίση | 30% | 30% |
| Υπέρβαση κάθετου εμποδίου | 0,6 μ. | 0,6 μ. |
| Υπέρβαση τάφρου | 2 μ. | 2 μ. |
| Διάβαση υδάτινου κωλύματος | 1,2 μ. | 1,2 μ. |
| Ελάχιστη διάμετρος στροφής | 16 μ. | 16 μ. |
| 1 Το βάρος αυξάνεται με την τοποθέτηση συλλογών πρόσθετης θωράκισης. 2 Αρχικά έφερε τον Caterpillar 3126 συζευγμένο με σύστημα μετάδοσης Allison MD 3066P. Τόσο το παλιό όσο και το νεώτερο σύστημα μετάδοσης είναι αυτόματα με 6 ταχύτητες εμπρός και 1 όπισθεν. | ||
Αντί επιλόγου – Γενικά περί τροχοφόρων τεθωρακισμένων οχημάτων
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να γίνει υπενθύμιση ενός ισχύοντος γενικού κανόνα: Αν συγκριθεί ένα τροχοφόρο τεθωρακισμένο με ένα αντίστοιχου ρόλου ερπυστριοφόρο, λαμβάνοντας ως δεδομένα τον ίδιο βαθμό προστασίας θώρακα, την ίδια μεταφορική ικανότητα (πλήρωμα, επιβάτες και σχετικούς φόρτους), πανομοιότυπο οπλισμό και φόρτους πυρομαχικών, συστήματα και λοιπό εξοπλισμό, τότε το πρώτο θα είναι αναπόφευκτα μεγαλύτερο σε διαστάσεις και όγκο, βαρύτερο και με υποδεέστερη τακτική ευκινησία, αν και με ανώτερη στρατηγική ευκινησία λόγω της μεγαλύτερης ταχύτητας επί οδών. Το βάρος και ο όγκος αποδίδονται στην αναγκαστική μεγαλύτερη πολυπλοκότητα του συστήματος κύλισης (μετάδοση, τελικές μεταδόσεις, σύστημα ελέγχου πίεσης ελαστικών, κλπ), ενώ η υστέρηση οφείλεται πρωταρχικά στην τακτική ευκινησία στη μεγαλύτερη εδαφική πίεση που ασκείται λόγω της μικρής επιφάνειας επαφής των τροχών με το έδαφος σε σύγκριση με ερπύστριες. Η χρήση κεντρικού συστήματος ελέγχου πίεσης ελαστικών βοηθά, αλλά δεν λύνει το πρόβλημα, ενώ η χρήση χαμηλής πίεσης σε υψηλές ταχύτητες θα προκαλέσει φθορές στα ελαστικά. Επίσης, πλην ελάχιστων εξαιρέσεων (π.χ. AMX-10RC), δεν υφίσταται δυνατότητα επιτόπιας στροφής (περί τον κάθετο άξονα του οχήματος), ελλείψει συστήματος ταυτόχρονης διαφορετικής φοράς κίνησης των τροχών ανά πλευρά (skid steer), δημιουργώντας δυσχέρειες στην κίνηση σε στενωπούς. Επιπροσθέτως, η υπέρβαση ορισμένων εμποδίων πρέπει να γίνεται οπωσδήποτε με χαμηλή ταχύτητα για αποφυγή πρόκλησης βλαβών στην ανάρτηση – τα ίδια εμπόδια ένα ερπυστριοφόρο μπορεί να τα υπερβεί πολύ πιο γρήγορα ή και χωρίς να χρειασθεί να επιβραδύνει.
Από τα παραπάνω, και λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του ελληνικού εδάφους, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι ορθώς ο Ελληνικός Στρατός προκρίνει τη χρήση ερπυστριοφόρων οχημάτων στην πρώτη γραμμή, χωρίς αυτό όμως να σημαίνει ότι εκ προοιμίου τα τροχοφόρα τεθωρακισμένα δεν έχουν θέση στις τάξεις του. Αντίθετα, ο σωστός σχεδιασμός σε συνδυασμό με κατάλληλη θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση θα επιτρέψει την κατά το δυνατόν ορθότερη χρήση των τροχοφόρων, ελαχιστοποιώντας τις συνέπειες των εγγενών μειονεκτημάτων τους και μεγιστοποιώντας την αποτελεσματικότητά τους για τις αποστολές που θα κληθούν να αναλάβουν.
