Σύμφωνα με αποκάλυψη της The Wall Street Journal, το Γενικό Επιτελείο της Ουκρανίας αναγνώρισε προβλήματα υποστηρίζοντας ότι γίνονται βελτιώσεις, όπως αναδιοργάνωση της εκπαίδευσης και μετάβαση σε αμερικανικό μοντέλο διοίκησης που μεταβιβάζει περισσότερες αποφάσεις στα χαμηλότερα επίπεδα. Τόνισε ότι η αυστηρή ιεραρχία είναι μερικές φορές αναγκαία όταν οι μονάδες δεν αποδίδουν, και ότι διοικητές ταξιαρχιών αντικαθίστανται αν έχουν υπερβολικές απώλειες.
Η ουκρανική ηγεσία αναγκάστηκε να προβεί σε αυτή την ανακοίνωση καθώς οι αντιδράσεις στις τάξεις των κατώτερων αξιωματικών στο μέτωπο όλο και πληθαίνουν για τις εγκληματικές επιλογές των ανώτερων αξιωματικών. Κατά μήκος των 1.200 χιλιομέτρων του μετώπου, πολλοί στρατιώτες αφηγούνται ιστορίες με που έχουν πάνω κάτω ένα ίδιο μοτίβο, σύμφωνα με το αμερικανικό δημοσίευμα: ανώτεροι διοικητές αρνούνται να εγκρίνουν έγκαιρες τακτικές υποχωρήσεις, αφήνοντας άνδρες σε κίνδυνο περικύκλωσης και εξόντωσης.
Αξιωματικοί και στρατιώτες του Ουκρανικού στρατού παραπονιούνται για μια συγκεντρωτική κουλτούρα διοίκησης που συχνά τιμωρεί την πρωτοβουλία και σπαταλά ανθρώπινες ζωές. Στρατηγοί διατάσσουν επαναλαμβανόμενες μετωπικές επιθέσεις χωρίς ρεαλιστικές πιθανότητες επιτυχίας και απορρίπτουν αιτήματα από πιεζόμενες μονάδες για τακτικές υποχωρήσεις προκειμένου να σωθούν άνδρες. Οι απώλειες συσσωρεύονται σε επιχειρήσεις με ελάχιστη στρατηγική σημασία.
«Ο στρατός μας κρατά κυρίως χάρη στην πρωτοβουλία των ανθρώπων μέχρι το επίπεδο διοικητή τάγματος», δήλωσε ο ταγματάρχης Ολέξιι Παστερνάκ, βετεράνος αξιωματικός που υποστηρίζει ότι οι ανώτερες βαθμίδες χρειάζονται άμεσες αλλαγές. Η αντοχή όμως δεν υπάρχει παντού. Τις τελευταίες ημέρες, μικρές ομάδες Ρώσων στρατιωτών διείσδυσαν στις ουκρανικές γραμμές σε κρίσιμο σημείο της ανατολικής περιφέρειας του Ντονέτσκ, εκμεταλλευόμενες την έλλειψη ουκρανικού πεζικού. Το Κίεβο αγωνίζεται να ανακόψει την προέλαση.
Ο λοχαγός Ολεξάντρ Σιρσίν, διοικητής τάγματος της 47ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας, εξέφρασε δημόσια την απογοήτευσή του, τολμώντας να γράψει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για «ανόητες» διαταγές και απώλειες, και για διάχυτο φόβο απέναντι σε στρατηγούς «που είναι ικανοί μόνο για επιπλήξεις, ανακρίσεις, επιβολή ποινών». Στρέφοντας τον λόγο στο Γενικό Επιτελείο των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας, είπε: «Ελπίζω και τα παιδιά σας να είναι στο πεζικό και να εκτελούν τις εντολές σας».
Η «σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι» ήταν μια διαταγή να επιστρέψουν στο Κουρσκ που είχαν χάσει οι Ουκρανοί! Είχε αποτέλεσμα πολλοί άνδρες να σκοτωθούν πολλοί δυσεύρετοι στρατιώτες. «Ήταν νέοι και με κίνητρο. Είχα ελπίδες γι’ αυτούς. Αντί γι’ αυτό, τους χάσαμε», είπε ο Σιρσίν.
Για πολλούς στρατιώτες, η επιχείρηση στο Κουρσκ ήταν το απόλυτο παράδειγμα του πώς οι σοβιετικές νοοτροπίες εξακολουθούν να κοστίζουν ζωές, αναφέρει η Wall Street Journal. Η επιχείρηση ξεκίνησε καλά με το Κίεβο να ελπίζει ότι η γη αυτή θα μπορούσε να αποτελέσει διαπραγματευτικό χαρτί σε ειρηνευτικές συνομιλίες.
Όμως, σύντομα, το Κουρσκ μετατράπηκε σε ακόμη μία μάχη φθοράς καθώς, όπως σημειώνει ο Σιρσίν, οι Ρώσοι αφού έστειλαν ενισχύσεις, «άρχισαν να κόβουν τις γραμμές ανεφοδιασμού των Ουκρανών. «Μέχρι τον χειμώνα δεν μπορούσαμε να συνεχίσουμε αποτελεσματικά» είπε ο Σιρσίν. Όπως είπε, έγραψε αναφορές για τα προβλήματα και πρότεινε λύσεις, αλλά οι ανώτεροι δεν ήθελαν να πάρουν δύσκολες αποφάσεις. «Έπρεπε είτε να αλλάξουμε την κατάσταση στο πεδίο, είτε να αποσυρθούμε. Αλλά απλώς περιμέναμε, μέχρι που όλα άρχισαν να καταρρέουν».
Όταν οι Ουκρανοί τελικά υποχώρησαν από το Κουρσκ, η διαδικασία ήταν συχνά απελπιστική και χαοτική. Μονάδες εγκατέλειπαν τα οχήματά τους. Άνδρες περπατούσαν μεγάλες αποστάσεις με τα πόδια. Ο κύριος δρόμος επιστροφής στην Ουκρανία, υπό σφοδρά ρωσικά πυρά, ήταν γεμάτος με απανθρακωμένα πτώματα Ουκρανών στρατιωτών και κατεστραμμένα οχήματα με περισσότερους νεκρούς μέσα, σύμφωνα με μαρτυρίες όσων αποχώρησαν.
Ορισμένοι διοικητές διμοιριών που υποχώρησαν χωρίς άδεια για να σώσουν τους άνδρες τους τέθηκαν υπό έρευνα. Άλλοι εγκαταλείφθηκαν στο Κουρσκ χωρίς καμία εντολή.
Ο 60χρονος στρατηγός Ολξάντρ Σίρσκι, που έγινε αρχηγός του Γενικού Επιτελείου το 2024, παραμένει ευρέως αντιδημοφιλής στους στρατιώτες, πολλοί από τους οποίους τον βλέπουν ως την επιτομή του «σοβιετικού συνδρόμου»: έναν αξιωματικό που εκπαιδεύτηκε στη Μόσχα, που μικροδιαχειρίζεται μονάδες στο πεδίο, καθυστερώντας υποχωρήσεις ή διατάζοντας επιθέσεις που οδηγούν σε ηθικά καταστροφικές απώλειες για ανούσιους στόχους.
Ωστόσο, σύμφωνα πάντα με το αμερικανικό δημοσίευμα, πολλοί Ουκρανοί αξιωματικοί, λένε ότι τα προβλήματα ξεπερνούν το πρόσωπό του. Το Επιτελείο εξακολουθεί να περιλαμβάνει πολλούς αξιωματικούς που εκπαιδεύτηκαν σε σοβιετικά πρότυπα πριν από χρόνια, πολλοί εκ των οποίων επανήλθαν από την αποστρατεία λόγω της ραγδαίας επέκτασης του στρατού και δεν κατανοούν τον ταχέως εξελισσόμενο πόλεμο των δρόνων.
Για χρόνια πριν από τη ρωσική εισβολή, χώρες του ΝΑΤΟ οργάνωναν εκπαιδεύσεις για Ουκρανούς αξιωματικούς, ώστε να εκσυγχρονίσουν τον στρατό. Το 2022, ο Παστερνάκ παρακολούθησε στο Ηνωμένο Βασίλειο μάθημα για την έννοια της «διαταγής αποστολής», όπου οι ανώτατοι διοικητές θέτουν τον στόχο και οι υφιστάμενοι αποφασίζουν πώς να τον επιτύχουν — ακριβώς το αντίθετο της σοβιετικής παράδοσης.
Κατά την αποτυχημένη ουκρανική αντεπίθεση του 2023 στη Ζαπορίζια, στρατηγοί από ανώτερα επιτελεία φώναζαν μέσω ασυρμάτου σε διοικητές ταξιαρχιών, ακόμη και σε λοχίες στο πεδίο, να επιτεθούν ξανά και ξανά, ακόμη και όταν οι απώλειες καθιστούσαν τις μονάδες ανίκανες για μάχη.
Σε ένδειξη της συνεχιζόμενης σύγκρουσης νοοτροπιών, ο υποστράτηγος Μιχαΐλο Ντραπάτι, 42 ετών, θεωρούμενος από τους πιο ταλαντούχους της μετασοβιετικής γενιάς, παραιτήθηκε τον Ιούνιο από τη θέση του επικεφαλής των Χερσαίων δυνάμεων. Μίλησε για τη δυσκολία να αλλάξει μια θεσμική κουλτούρα βασισμένη σε «ατμόσφαιρα φόβου, έλλειψη πρωτοβουλίας, κλειστότητα στην ανατροφοδότηση» και «βαθύ χάσμα μεταξύ επιτελείου και μονάδων».
Ο Παστερνάκ παραιτήθηκε νωρίτερα φέτος από την 108η Ταξιαρχία απογοητευμένος από την αποτυχία υιοθέτησης αυτών των μεθόδων. «Το δόγμα του ΝΑΤΟ είναι ανύπαρκτο σε όλο τον στρατό, ίσως εκτός από μερικές ταξιαρχίες», είπε. «Χρησιμοποιούν σοβιετικές αρχές. Δεν εμπιστεύονται τους ανθρώπους τους».
Η όλη κατάσταση θυμίζει έντονα τις τελευταίες ημέρες του Γ’ Ράιχ, όπου ο Χίτλερ και το επιτελείο του, αποκομμένοι από την πραγματικότητα στο πεδίο της μάχης, διέταζαν αντεπιθέσεις με διαλυμένες μονάδες, αρνούνταν οποιαδήποτε υποχώρηση, πού ήταν τακτικά και επιχειρησιακά αναγκαία, με την Γκεστάπο και τα SS Ασφαλείας να εκτελούν αξιωματικούς που τολμούσαν να αμφισβητήσουν τις παράλογες διαταγές.
Πολύ περιληπτικά, η κατάσταση στο Ντονμπάς είναι εφιαλτική για τους Ουκρανούς. Δύο τεράστιες περικυκλώσεις από τις ρωσικές δυνάμεις βρίσκονται σε ολοκλήρωση στο Ποκρόφσκ και την Κωνσταντινίφκα, όπου κινδυνεύουν να αιχμαλωτιστεί μεγάλος αριθμός επίλεκτων ταξιαρχιών. Η έλλειψη στρατιωτών διευκολύνει τα ρωσικά αποσπάσματα αναγνώρισης και δολιοφθορών (DRG) των μονάδων πρώτης γραμμής και των Spetsnaz να διεισδύουν ανάμεσα στις ουκρανικές γραμμές και να χτυπάνε στόχους σε μεγάλο βάθος, προκαλώντας χάος και τρόμο. Πριν μερικές ημέρες, ουκρανικό βίντεο έδειξε όχημα του Ουκρανικού στρατού να πέφτει σε ενέδρα, ημέρα, στο κέντρο του Ποκρόφσκ! Η γραμμή του μετώπου απείχε τουλάχιστον 20 χιλιόμετρα!
Στην Ζαπορίζια επίσης οι Ρώσοι προωθούνται αργά, ενώ στην επαρχίας της Χερσώνας έχουν καταλάβει τα νησιά του ποταμού Δνείπερου, δείχνοντας ότι μπορεί να επίκειται επίθεση για την ανακατάληψη της πόλης Χερσώνας. Στο Κουρσκ, οι Ρώσοι έχουν εισβάλλει πλέον στην περιοχή του Σούμι, και τις τελευταίες ημέρες έχουν αποδυθεί σε μία εκστρατεία εξόντωσης ομάδων και κέντρων επιθετικών δρόνων των Ουκρανών, για να αποτρέψουν επικείμενες επιθέσεις σε ρωσικό έδαφος. Στο Χάρκοβο, επίσης, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν σχεδόν ολοκληρώσει την κατάληψη μίας κύριας μεθοριακής πόλης, και ταυτόχρονα έχουν εκτελέσει διεισδύσεις στα ανατολικά σύνορα Ουκρανίας-Ρωσίας στην περιοχή.
